ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) eritrosin isimli gıda boyasının erkek laboratuvar farelerinde kansere yol açtığını gösteren çalışmaların ardından gıda, takviye ve ilaç üreticilerinin Red Dye No. 3 olarak bilinen bu maddeyi kullanmasını yasakladı. Eritrosinin çocuklarda hiperaktiviteyle ilişkili olabileceğine dair endişeler de bulunuyor.
Nedir? Türkiye’deki Gıda Katkı Maddeleri mevzuatında “E 127” olarak adlandırılan eritrosin; pek çok ülkede lokum, şekerleme, kek, dondurulmuş tatlılar, içecekler, protein karışımları, meyve kokteylleri ve ağız yoluyla alınan bazı ilaçlara parlak kiraz kırmızısı rengini veren, petrolden üretilen sentetik bir gıda boyası.
Ne zaman? Üreticiler, Red Dye No. 3’ü Ocak 2027’ye kadar ürünlerinden çıkarmak zorunda. İlaçlarda ise son tarih Ocak 2028 olarak belirlendi.
Türkiye’de hangi ürünler risk taşıyor? bianet‘ten Bülent Şık’ın bildirdiğine göre Türkiye’de mevzuat, eritrosin kullanımını sadece kokteyl kirazlar ve kirazlı şekerlemeler ile sınırlandırıyor. Bu da eritrosinin kiraz içeren kek ve kapkekler, pasta vb. unlu mamüller ile dondurulmuş tatlılarda ve kremalarda bulunabileceği anlamına geliyor. Ayrıca aynı maddeye ağız yoluyla alınan ilaç ve ecza ürünlerinde de rastlanabiliyor.
Öte yandan: Şık, bu konudaki temel sorunlardan birinin, piyasada herhangi bir internet satış sitesinden eritrosin boyası temin etmenin kolaylığı olduğuna işaret ediyor ve “Sadece eritrosin değil belirli kullanım limitleri olan her türlü gıda katkı maddesinin internetten satışının yapılmaması gerekir. Sağlık zararı doğuracak bu tip ürünlere kolayca erişebiliyor olmak başlı başına bir sorundur” diye de ekliyor.
Dünyada durum: Japonya, Avustralya ve Avrupa Birliği ülkeleri Red Dye No. 3’ün kullanımını bir süredir yasaklamış veya sınırlandırmıştı. ABD’nin California eyaleti de Ekim 2023 itibarıyla bu boyanın gıdalarda kullanımını yasakladı.
FDA’nın bu yasağı, tüketicilerin daha güvenli gıda boyalarına yönlendirilmesinde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Ancak yasağın yürürlüğe gireceği tarihe kadar ürün etiketlerini dikkatlice kontrol etmenin önemine değiniliyor.