AV. ESRA AYDIN EKİCİ – Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketiciyi geniş çerçevede koruyor. Ama öncelikle bilinmesi gereken belirli kavramlar var. Bunlardan birincisi “ayıplı mal“ın ne olduğu. Ayıplı mal, kanunda tanımlandığı üzere tüketiciye teslim anında taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
Mesela, son kullanma tarihi geçmeyen peynirin küflü çıkması, alınan kazağın belirli bir bölümünde renk ağarması olması, alınan bilgisayarın çalışmaması veya alınan bilgisayarla paketin içinden çıkan bilgisayarın farklı olması vs… ayıba örnek olarak verilebilir.
Ayıplı malın ne olduğundan bahsettiğimize göre, aldığı mal ayıplı çıkan tüketici ne yapmalı?
Öncelikle kanun tüketiciye böyle durumlarda 4 tane seçimlik hak tanıyor. Bunlar; ayıp oranında indirim, ücretsiz onarım, varsa ayıpsız misli ile değiştirme ve sözleşmeden dönme.
Bunları kısaca açıklamakta fayda görüyorum.
Tüketici olarak aldığınız mal ayıplı çıkarsa aldığınız yerden ayıp oranında ödediğiniz bedelden indirim talep edebilirsiniz. Bu hakkı kullanmak istemiyorsanız ücretsiz olarak onarılmasını talep edebilirsiniz. Yine aynı şekilde bu hakkı da kullanmak istemediğiniz takdirde ayıpsız misli ile değiştirilmesini de talep edebilirsiniz. Bu hakkı da kullanmak istemezseniz sözleşmeden dönerek ayıplı malı karşı tarafa iade edip, paranızı alabilirsiniz.
Tabii bu hakları kullanmak istediğiniz takdirde önem arz eden bu hakları kimden talep edeceğiniz hususudur. Kanun bu durumda tüketiciye başvurulacak yerler bakımından geniş bir yelpaze sunmuş. Böyle bir durumda kanuna göre, tüketici kullanmak istediği hakkı satıcı, üretici ve hatta ithalatçıya karşı bile ileri sürebilir. Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı kullanılabilir. Hakların yerine getirilmesinde satıcı, üretici ve ithalatçı eşit oranda sorumludur. Fakat üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde ayıptan sorumlu tutulmayacaktır.
Bunlar harici ise eğer ayıplı maldan kaynaklı tüketicinin bedensel bütünlüğüne bir zarar gelmesi halinde veya ayıplı malın kullanılmasından kaynaklı diğer mallarına zarar gelmesi halinde tazminat talep etme hakkı da mevcuttur. Fakat bunu seçimlik haklardan birini kullanmadan kullanması mümkün değildir.
Görüldüğü üzere, aldığınız bilgisayar bozuk çıktıysa üzülmeye gerek yok 4 seçimlik haktan birini kullanmanız ve zararınızı karşılamanız mümkün. Tabii bu arada aldığınız ürün her ne olursa olsun faturasını mutlaka saklamayı unutmayın.