Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen 2025 Merkezi Yönetim Bütçe ve 2023 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmelerine katıldı ve milletvekillerine sunum yaptı.
Işıkhan, Türkiye Yüzyılı vizyonuyla, başarıları daha ileriye taşımak ve milletimizin her bir ferdine daha iyi bir gelecek sunma hedefi olduğunu aktararak, “2025 yılı bütçemiz, bu amaca hizmet etmek için hazırlanmış bir bütçedir. İş gücü piyasasının ihtiyaçlarını karşılayan, sosyal güvenlik sistemini güçlendiren ve ülkemizin ekonomik kalkınmasını hızlandıran bir planla; karşınızda bulunuyoruz. Bakanlık olarak 2024 yılı; hayata geçirdiğimiz programlar ve projelerle milletimize hizmet etme noktasında bizim gurur duyduğumuz bir yıl olmuştur. Bu başarılarımız, halkımızın çalışma hayatını; daha güvenli, daha huzurlu ve daha adil bir hale getirmek için attığımız adımların somut bir yansımasıdır” ifadelerini kullandı.
Işıkhan şöyle konuştu:
“Bakanlık olarak; deprem bölgesine yönelik yaptığımız çalışmalar hakkında sizlere bilgiler vermek isterim. Hepinizin bildiği üzere; asrın felaketinin hemen ardından, bölgedeki işverenlerimizi ve çalışanlarımızı korumak için hızla harekete geçerek kapsamlı önlemleri hayata geçirdik. Kısaca hatırlatmak gerekirse, toplamda 21 milyar lirayı aşan bir bütçe ile; çalışanlarımızın işlerini kaybetmemesi adına Kısa Çalışma Ödeneği’ni; kısa çalışmadan veya işsizlik ödeneğinden faydalanamayan vatandaşlarımız için, Nakdi Ücret Desteği’ni devreye aldık. Bölgede önemli kamu hizmetlerinin, aksamadan sürdürülmesi amacıyla yaklaşık 66 bin kişilik Toplum Yararına Program (TYP) bütçesini tahsis ettik. Bu ve sayamadığım onlarca çalışmamız sayesinde, depremden en fazla etkilenen 11 ilde, toparlanmanın hızlı bir şekilde sağlandığını görmekteyiz. Deprem öncesinde, 2022 Aralık ayında, bu illerde sigortalı çalışan işçi sayısı 1 milyon 889 bin olarak kaydedilmişken, 2024 yılının Eylül ayı itibarıyla bu sayı 1 milyon 872 bin seviyesine ulaşmıştır.”
Ulusal İstihdam Stratejisi, yeni dönemde çalışma hayatının temel taşlarını oluşturacak bir hedefle hazırlandığını belirten Işıkhan, “Bu stratejiyle, dijital ve yeşil dönüşümün getirdiği fırsatları değerlendirirken, ortaya çıkan zorluklara karşı iş gücü piyasasında beceri uyumunu sağlamayı, eğitim ve istihdam arasındaki bağı daha da güçlendirmeyi, sosyal koruma sistemlerini, istihdamı teşvik edecek bir yapıda yeniden kurgulamayı ve kırsal alanlarda ekonomik çeşitliliği artırarak sürdürülebilir istihdam fırsatları oluşturmayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
“Ekim ayı itibarıyla iş gücümüz, son bir yılda 1 milyon 232 bin artış göstererek 36,1 milyon seviyesine ulaşmıştır” diyen Işıkhan şöyle konuştu:
“İstihdamımız, aynı dönemde 1 milyon 31 bin artarak 33 milyon kişiye yükselmiştir. İşsiz sayımız, 3,1 milyon olarak kaydedilmiş ve işsizlik oranı yüzde 8,8 seviyesine gerilemiştir. Son 18 aydır tek hanelerde seyreden işsizlik oranımız, Orta Vadeli Program (OVP) hedefleriyle tam uyum içinde ilerlemektedir. Bu başarı, yalnızca ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda sosyal adaleti ve toplumsal refahı da pekiştirmektedir. Önümüzdeki üç yıllık süreçte, istihdamı, yıllık ortalama 758 bin kişi artırmayı ve iş gücüne katılma oranlarında beklenen artışa rağmen işsizlik oranını kalıcı olarak tek haneli seviyelere çekmeyi hedefliyoruz. Ayrıca, genç nüfusumuzun iş gücü piyasasına dahil olması konusunda da önemli adımlar atıyoruz. TÜİK verilerine göre genç işsizlik oranı, son 5 yılda 8,6 puan azalarak 2024 yılı Ekim ayı itibarıyla; yüzde 16,6 seviyesine gerilemiştir. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da dikkat çekici bir şekilde azalmaktadır. 2020 yılına kıyasla; 2,1 puanlık bir düşüşle yüzde 26,3 seviyesine gerileyen bu oran, gençlerimizi daha fazla eğitim ve iş imkanıyla buluşturduğumuzun somut bir kanıtıdır. Kadın istihdamında önemli projeler gerçekleştirdik: Kadın İstihdamında Pozitif Ayrımcılık Projesi, Her Meslekte Kadın Eli Projesi ve diğer projelerle; kadınların çalışma hayatındaki yerini güçlendirdik. İş Pozitif Programı ile 2024 yılında 750 bin kadını, istihdama kazandırdık.”
Işıkhan, asgari ücret hakkında, “Asgari ücret, sadece çalışanlarımızın yaşam standartlarını belirlemekle kalmayıp aynı zamanda sosyal adaletin ve ekonomik büyümenin sağlanmasında da kritik bir rol oynamaktadır. Bakanlık olarak bu gerçeğin bilinciyle hareket ediyor, asgari ücretin, hem çalışanlarımız hem de işverenlerimiz için dengeli bir şekilde belirlenmesini sağlamak için azami gayreti gösteriyoruz. Geçtiğimiz dönemde, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları sonucunda, asgari ücreti net 17 bin 2 lira seviyesine yükselttik. 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere; Asgari Ücret Tespit Komisyonu, çalışmalarına bildiğiniz gibi 10 Aralık 2024 tarihinde başlamış ve ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. İkinci toplantı ise 16 Aralık Pazartesi günü yapılacaktır. Ayrıca, işçilerimizin gelirini artırma amacıyla başlattığımız, Asgari Ücret Desteğini gerektiği noktada güçlendirdik. 2024 yılı itibarıyla bu desteği aylık, 700 liraya çıkardık. Yılın ilk dokuz ayında yaklaşık 1,5 milyon iş yerine; toplamda 38 milyar lira asgari ücret desteği sağladık” dedi.
31 Mart 2024 tarihinde yapılan seçimlerde bazı belediyelerin el değiştirdiğini söyleyen Bakan Işıkhan, “31 Mart 2024 tarihinde yapılan yerel seçimlerden sonra, yönetimleri değişen belediye çalışanlarından Rehberlik ve Teftiş Başkanlığımıza sendikalardan ve işçilerden; toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmaması, toplu işçi çıkarılması, sendikal özgürlüklerin engellenmesi, mobbing/eşitlik ilkesine aykırılık hususlarında ihbar/şikayet başvuruları intikal etmiştir. Yapılan incelemelerde Van, Iğdır belediyeleri başta olmak üzere ve bunlara bağlı iştirakleri hakkında toplam 26 milyon lira idari para cezası uygulanması adımı atılmıştır. Tespit edilen, mevzuata aykırılıklardan konusu suç teşkil eden hususlar ile ilgili olarak da Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulmuştur” diye konuştu.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na ilişkin bazı bilgiler veren Işıkhan, “Kapsamlı ve sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemi için SGK’nın prim gelirlerinin tahsilatı bizim için oldukça önemlidir. Bu yılın ilk aylarında açıkladığımda belediyelerin toplam 96 milyar liralık prim borcu vardı. Maalesef, bazı belediyeler ısrarla prim borçlarını ödemedikleri için bugün itibariyle belediyelerin prim borcu, yaklaşık 160 milyara yükselmiştir. SGK’nın, 2024’ün ilk dokuz ayındaki prim geliri ise 2 trilyon 15 milyar liradır. Bakınız, süresinde ödenmeyip icraya intikal ettirilmek suretiyle; çoğunluğu; özel sektör işverenlerinden olmak üzere 11 aylık sürede yaklaşık 46.6 milyar lira tahsilat gerçekleştirilmiştir. Bu tahsilatın 11 milyar 750 milyonluk kısmı belediye prim borçlarıdır. İşçi ve memur sigorta kolunda; toplam SGK alacağının yüzde 24,3’ü belediyelerin borcudur” diye konuştu.