ABD’den San Francisco’daki California Üniversitesi (UCSF) ve Avustralya’daki Queensland Üniversitesi’nden bilim insanları, kanda doğal olarak bulunan bir protein olan PF4 verildiğinde, yaşlı farelerin bilişsel fonksiyonlarının orta yaş keskinliğini geri kazandığını ve genç farelerin daha akıllı hale geldiğini buldu.
YAKLAŞIK 30 YILLIK GENÇLEŞME YAŞANDI
Araştırmacılar PH4’ün 70 yaşındaki bir insana eşdeğer olan iki yaşındaki fareler üzerindeki etkilerini inceledi ve bilişsel işlevlerinin 40 yaşındaki bir insanınkine geri döndüğünü söyledi.
PF4 NASIL ETKİ GÖSTERİYOR?
Uzmanların belirttiğine göre, trombositler (PLT olarak da adlandırılan trombositler, kanda çeşitli kimyasal reaksiyonların yürütülmesini sağlayan hücrelerdir.) tarafından yapılan bir kan hücresi olan PF4, bağışıklık sistemini sakinleştiriyor ve böylelikle beyin ve vücut yaşlanmasına yol açan iltihaplanmayı durdurarak beyin fonksiyonlarının yenilenmesine yardımcı oluyor.
Bilim insanları ayrıca bir gen olan klotho’nun vücuda daha fazla PF4 salgılanmasını sağladığını keşfetti.
UCSF Bakar Yaşlanma Araştırma Enstitüsü’nden çalışmanın kıdemli yazarı Saul Villeda, “yaşlı farelere genç farelerin kanını enjekte etmeyi, klotho aktarmayı denedik ve yaşlı farelere egzersiz yaptırdık. Bunların hepsi yaşlı hayvanların bilişsel fonksiyonlarının gençleşmesinde katkı sağladı.PF4 proteinin ise ibu gençleşmenin arkasında olan madde olduğunu yeni keşfediyoruz.” ifadelerini kullandı.
UCSF’de nöroloji profesörü olan ve klotho’nun etkilerini inceleyen araştırmacılardan Dr. Dena Dubal ise şunları söyledi: ‘Bağımsız olarak ve tesadüfen aynı şeyi bulduğumuzu fark ettiğimizde ağzımız açık kaldı. Üç ayrı müdahalenin trombosit faktörleri üzerinde birleşmesi, bu yöntemin geçerliliğini ve tekrarlanabilirliğini gerçekten vurgulamaktadır.” dedi.
İNSANLAR ÜZERİNDE DENENECEK Mİ?
Diğer taraftan bilim insanları, şu anda hayvanlarda test edilen yöntemlerin insanlar üzerinde de denemeye başlanabileceğini ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu kaydetti. Araştırmacılar, yaşlanmayı önlemek için bağışıklık sistemini kapatmanın insan vücudunun hastalıklarla savaşma kabiliyetimizi etkilemek gibi durumlara yol açabileceğini belirtti.
Diğer taraftan PF4 çalışmasında, araştırmacılar proteinin yaşlı hayvanlara enjekte edilmesinin vücuttaki ve beyindeki bağışıklık sistemini sakinleştirerek beyin fonksiyonlarının bir kısmını geri kazandırdığını keşfetti. Bu fareler, hafıza ve öğrenme görevlerinde daha iyi performans gösterdi.
Villeda, “PF4 aslında bağışıklık sisteminin daha genç görünmesine neden oluyor; tüm bu aktif yaşlanma yanlısı bağışıklık faktörlerini azaltarak daha az iltihaplı, daha fazla plastisiteye sahip ve nihayetinde daha bilişsel bir beyne yol açıyor. 70’li yaşlarındaki bir insana eşdeğer olan 22 aylık fareleri aldık ve PF4 onları 30’lu yaşlarının sonlarına, 40’lı yaşlarının başlarına yakın bir fonksiyona geri getirdi.” ifadelerini kullandı.
“GENÇ BEYİNLERDE BİLE İLENMESİ GEREKEN YERLER VAR”
Bilim insanları, ikinci çalışmada ise klotho iğnesinden sonra vücudun daha fazla PF4 ürettiğini tespit etti. PF4, beynin hafıza oluşturmaktan sorumlu bölümü üzerinde önemli bir etki yarattı ve yeni bağlantıların oluşumunu artırdı. Davranış testlerinde klotho iğnesinin hem yaşlı hem de genç farelerin beynini güçlendirdiği görüldü. Dr. Dubal, “Bu durum, bbilişsel işlevi geliştirmek için genç beyinlerde bile ilerelnmesi gereken aşamalar olduğunu gösteriyor.” dedi.
Egzersizin ibeyin fonksiyonlarına etkisinin ncelendiği üçüncü araştırmada ise ekip, trombositlerin fiziksel aktivitenin ardından kan dolaşımına PF4 saldığını tespit etti.
Ancak çalışmanın baş yazarı ve Queensland Üniversitesi’nde sinirbilim profesörü olan Tara Walker şunları söyledi:
“Sağlık sorunları, hareketlilik sorunları olan veya ileri yaştaki pek çok insan için egzersiz mümkün değildir, bu nedenle farmakolojik müdahale önemli bir araştırma alanıdır. Artık nörogenezi teşvik etmek, bilişi geliştirmek ve yaşa bağlı bilişsel gerilemeye karşı koymak için trombositleri hedefleyebiliriz.“
Bu üç çalışma sırasıyla Nature, Nature Aging ve Nature Communications dergilerinde yayımlandı.