Sağlımızı ve doğayı korumak için plastiklerden uzak durulması gerektiği her fırsatta belirtiliyor. Dünyada birçok insan plastiklerin zararlarından uzaklaşmak için daha alternatif çözümler arıyor. Yapılan araştırmalarda plastikleri yumuşatmak için kullanılan kimyasalların sağlık için çok tehlikeli olduğu bulundu. Bu kimyasallar büyük risk oluşturuyor.
FTALATLAR NEDİR?
Endüstride öncelikle plastikleştirici olarak kullanılan, plastiğin esnekliğini ve ömrünü artıran bileşikler. Güçlü kimyasal bağlar oluşturmazlar, bu nedenle çeşitli ürünlerden uzun süre salınabilirler. Doğrudan insan vücuduna uygulanan gıda, su ve diğer ürünlere kolayca sızabilirler. Ftalatlarla kirlenmiş yiyecek ve içecekler vücudumuza dokunarak, soluyarak veya tüketerek girer. Ambalajdan veya işleme sırasında kullanılan plastik aletlerden gıdaya geçebilirler .
KİMYASAL PLASTİKLERİN ZARARLARI
2021 yılında yapılan bir araştırma , ftalatların vücudumuza nasıl girdiğini ve bunun üzerinde ne gibi bir etkisi olduğunu ele alıyor:
- Metabolik süreçleri etkilerler.
- Obeziteye neden olabilirler.
- Hormon sistemini bozabilirler.
- Cinsel gelişimi etkileyebilirler.
- İnfertilite riskini artırabilirler.
- Sperm sayısını azaltabilirler.
- Endometriozis geliştirme şansını artırabilirler.
- Fetal hayatta bile sinir sisteminin gelişimine zarar verebilirler.
- Hiperaktivite, otizm ve dikkat eksikliği bozukluğu geliştirme şansını artırabilirler.
NERELERDE BULUNUYORLAR?
- Esnek plastik (PVC) veya kauçuktan yapılmış mobilyalarda ve diğer ev eşyalarında (örn.: PVC zeminler, yer paspasları, lambri kaplama, duvar kağıdı),
- Teknik ve elektronik eşyaların esnek kaplamalarında (kablolar, aletlerin plastik sapları, telefon kılıfları)
- Plastik gıda ambalajlarında,
- Maden suyu ve soda şişelerinde, (PET şişe)
- Plastikten mamul giyim ürünlerinde,
- Diğer tüketim mallarında (ör. plastikler, yapıştırıcılar, boyalar, hava temizleyiciler, Mumlar, ekran koruyucu PET filmler),
- Yumuşak jelatin kaplı gıda takviyesi tabletlerinde,
- Kozmetikte (oje, saç jölesi, saç spreyi),
- Ayrıca çökmüş toz ve iç mekan havasında da bulunabilirler.
FTALATLARDAN KAÇINMAK İÇİN
Mümkünse doğal malzemelerden yapılmış ürün ve nesneler, plastik yerine cam, seramik veya metal kaplar ve ahşap çocuk oyuncakları kullanın. Mümkünse plastik bir kapta yiyecek veya sıvı ısıtmayın çünkü ısı ftalatların çözünmesine yardımcı olur. Bu madde gıdaya plastik ambalajdan da geçtiği için mümkünse taze veya plastik ambalajsız malzemeleri tercih edin. Ev tozu da bu bileşikleri içerebilir, ancak düzenli temizlik ve nemli bir bezle toz alma yoluyla miktarları azaltılabilir. Özellikle yemeklerden önce sık ve eksiksiz el yıkamak da vücudumuzdaki bulaşma miktarının azalmasına yardımcı olur.
ETİKETLERE DİKKAT EDİN
Plastiklerin etiketlerini kontrol edin ve güvenli plastikler, kokusuz ürünler veya PVC veya ftalat içermez olarak etiketlenmiş ürünler kullanın. Ambalajın üzerinde bir numara ile küçük bir üçgen işareti var. Bu sayı, elimizde tuttuğumuz plastiğin neyden yapıldığını gösterir. 2, 4, 5 olarak işaretlenenler bizim için güvenli, kaçınmamız gereken ise 3 veya ambalajında PVC yazıyorsa. Çoğu içecek şişesi 1 ile işaretlenmiştir. Bir kez kullanılırlar, tekrar şarj etmek veya ısıya maruz bırakmak iyi değildir. Kullanılırlarsa, seçici atık toplayıcıya aittirler.