Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde bulunan ve neolitik devrin izlerini taşıyan Çayönü Höyüğü, kazı çalışmalarıyla tarihe ışık tutuyor. Göçebelikten yerleşik yaşama ilk geçilen yer olarak bilinen ve tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunan içinde 400’den fazla bireye ait kemik ve kafatasının depolandığı ‘Kafataslı Yapı’, mozaikli yapı ‘Terrazo Binasının’ gün ışığına çıkarıldığı höyük, günümüzden yaklaşık 10 bin yıl önceye tarihlenmesiyle, dünya uygarlık tarihi için de büyük önem taşıyor.
1964 yılında başlatılan, 1991 yılında terörden dolayı ara verilen ve 24 yıl aranın ardından 4 yıl önce yeniden başlanan arkeolojik kazılar, Prof. Dr. Aslı Erim Özdoğan’ın başkanlığında devam ediyor. Kazı sahasında incelemede bulunan Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu, AK Parti Diyarbakır milletvekilleri Oya Eronat, Mehmet Mehdi Eker ve Ebubekir Bal, DTSO Başkanı Mehmet Kaya, yeni bulunan sandık tipi mezarı ziyaret ederek çalışmalar hakkında bilgi aldı.
AK Parti Diyarbakır Milletvekili Mehmet Mehdi Eker, kentin uzun yıllar terörden zarar gördüğünü ve terörle anıldığını ifade etti. Eker, “Yeryüzünden insanların büyük kısmının besin kaynağı olan buğdayın anavatanı burası. Bu tesadüf değildir. Son 5-6 bin yıllık süreçte medeniyetlerin yerleşim yeri. Dicle nehri bütün Mezopotamya milletlerinin beslendiği kaynaktır. Terör bize çok zarar verdi ve Diyarbakır’ın mücevherleri bilinmez hale geldi. Çünkü bu şehrin tek gündem maddesi terör oldu. Kazı çalışmaları da bu süreçlerde durdurulmuş ve bu da çok acı bir şey. Bu aslında insanlığın hafızasına vurulmuş bir darbe” şeklinde konuştu