Gelen yeni modellerle kullanıcılar için çeşitliliği artan elektrikli otomobillerin trafikteki yoğunluğu da artıyor. İçten yanmalı bir otomobilden elektrikli modele geçeceklerin aklındaki ilk sorular menzil ve şarj oluyor. Menziller kullanıma ve araçların batarya kapasitelerine göre değişiklik gösterirken, bu haberimizde daha çok değineceğimiz konu elektrikli otomobillerin şarj seçenekleri ve maliyetleri olacak.
ELEKTRİKLİ ARAÇ ŞARJ SEÇENEKLERİ
Elektrikli araçlar genellikle özel bir şarj kablosu ve özel bir prizden güç akarak şarj olur. Bunun için 3 seçenek bulunuyor. Bunlardan ilki ev veya işyerinden yapacağınız ve maliyet olarak en uygulana gelen olan şehir elektriğine bağlamak.
Bu en basit ve en uygun yöntem. Aracın şarj kablosunu normal bir elektrik prizine takarak şarj edilebilirsiniz. Tabi gelen güç çok düşük olacağı için şarj süreleri de oldukça uzun olacaktır. Batarya kapasitesine ve gelen güce göre bu süre 20 saate kadar çıkabiliyor.
WALLBOX KURMAK
İkinci seçenek aracınızı aldığınız firma veya başka bir yerden kurdurabileceğiniz wallbox sistemi. Ev veya işyerine kuracağınız bu mini istasyonla şarj süreleri normal elektriğe göre oldukça kısalıyor.
Bu sistemler genellikle 11 kWh’ye kadar güç verebilseler de bu gelen elektrik akımı ve kurduğunuz üniteye göre değişebiliyor. Bu seçenekte de yine duruma bağlı olarak şarj süresi 7 saate kadar düşebiliyor.
Son seçeneğimiz ise en maliyetli ama diğer seçeneklere göre en hızlı yöntem olan halka açık şarj istasyonları. Burada da AC (alternatif akım) ve DC (Doğru akım) seçenekleri yani hızlı ve yavaş şarj olarak ikiye ayrılıyor.
Şebekeden gelen güç her zaman AC olmasına karşın elektrikli araçlardaki gibi bataryalar gücü yalnızca DC olarak depolayabilir.
AC ve DC şarj istasyonlarının arasında fark enerjinin dönüştürüldüğü yer. AC şarj istasyonlarında enerji aracın üzerinde bulunan sistemle DC’ye dönüştürülür ve bataryalara gönderilir.
DC’de ise dönüştürücü şarj istasyonunun üstündedir. İstasyon çıkan gücü doğrudan batarlara yönlendirir. Bu nedenle AC’ye göre çok hızlı bir şarj süresi sağlar.
Önceden üyelik yapacağınız bir firmanın AC şarj istasyonunda 22 kW’a kadar bir güçle aracınızı şarj edebilirsiniz. Bu da 60 kWh’lik bir araç bataryasının ortalama 3 saatte dolacağı anlamına gelir. Tabi bu istasyonlardan her zaman verilen en yüksek güç alınamıyor yani bu süreler istasyona göre uzayabilir.
Son dönemde en çok tercih edilen ve yaygınlaşan DC şarj istasyonlarında ise maliyet artarken şarj süreleri kısalıyor.
Türkiye’de ticari olarak hizmet veren toplam 4 bin 498 elektrikli araç şarj noktasından 898’i hızlı DC şarj.
DC şarj istasyonları 50 kW’den başlayıp 400 kW’ye kadar çıkabiliyor. DC şarj cihazları doğru akımı yüksek hızlarda aktarabilmek için özel kablo ve şarj üniteleri kullanır. Aracın özelliğine, bataryasına ve gelen güce göre şarj süreleri 30 dk ile 1 buçuk saat arasında değişiyor.
Tabi burada da yine 180 kWs’lik bir şarj istasyonundan aynı güçte dolum sağlanması beklenmemeli. Şarj istasyonunun anlık durumuna bu güç ve tabi şarj süreleri değişebiliyor.
Burada başka bir etken ise aracınızın desteklediği şarj gücü. Bazı modeller belli güçlerin üzerinde şarj gücüne imkan vermeyebiliyor. Yani aracınız en fazla 80 kWs’lik bir güçle şarjı destekliyorsa siz isterseniz 400 kWs’lik bir istasyona bağlayın maksimum 80’le dolum yapacaktır.
ŞARJ MALİYETLERİ NEDİR?
Elektrikli arabaların şarj etmenin maliyeti; marka, model, batarya tipi, batarya kapasitesi, şarj cihazı ve gücü gibi birçok faktöre bağlı olarak değişir.
Pillerde depolanan enerji kilowatt saat (kWh) cinsinden ifade edilir. Şarj maliyetleri aracınızın bataryası ve elektrik maliyetine göre değişiyor.
Batarya kapasitesi x elektrik maliyeti = Elektrikli araç full şarj maliyeti.
EN UCUZ ŞARJ EV ELEKTRİĞİ
Ev elektriğinden yapılan şarjlarda kW için 2.6 TL ödeniyor.
AC ve DC şarj istasyonlarında ise markaya ve şarj istasyonuna göre kW başına ödenen rakam 10 TL’ye kadar çıkabiliyor.
Örnek rakamlar;
Trugo – 7,99 TL
Eşarj – 7,40 TL
ZES – 7,49 TL
Sharz.net – 9,00 TL
Tesla Supercharger – 8,66 TL
Örneğin, batarya kapasitesi 52,4 kWh olan 314 kilometre kısa menzilli Togg’un şarj maliyeti Trugo istasyonlarında 418.6 lira olurken kilometre başına harcadığı enerji de 1,33 lira olacak.
88,5 kWs batarya kapasitesi bulunan 523 kilometre uzun menzilli Togg’un da şarj maliyeti 707.1 lira olacak ve kilometre başına harcadığı enerji de 1,35 lira olarak gerçekleşecek.
Hemen tüm şarj istasyonlarında aracınızın şarj işlemi bitmesine rağmen hala istasyona bağlı durumdaysa ekstra bir ücret alınır.
HARCANAN ENERJİYİ KULLANIM ALIŞKANLIKLARI BELİRLİYOR
Elektrikli araçlarda kilometre başına harcanan enerji fiyatı sürücünün kullanım alışkanlıkları ve dinamiklerine göre değişebiliyor. İçten yanmalı motorlarda da olduğu gibi performanslı kullanımlarda tüketim artıyor.
Klima ya da ısıtma sisteminin kullanımı, hava şartları, eğim, yol şartları, trafik yoğunluğu, sürücünün kullanım alışkanlıkları, aracın lastik donanımına kadar yakıt tasarrufunu olumlu ya da olumsuz etkileyecek pek çok madde bulunuyor.
ARACINIZ ŞARJDA GÜVENDE Mİ?
Elektrikli araçların prizleri bir kilitleme sistemine sahiptir. Fişi aracınıza taktığınızda siz işlemi sonlandırana kadar kilitli konumda kalacaktır.
NEDEN YÜZDE 80?
Elektrikli otomobillerin verilerinde genellikle yüzde 10 veya 20’den yüzde 80’e olan dolumlar daha hızlı gerçekleşir. Elektrikli araçların bataryalarını koruma sistemi nedeniyle bu aralıkta araçlar çok hızlı şarj olurken, araç modeline göre son yüzde 20 veya 10’luk kısım şarj süresini çok uzatabilir.