2024 yılında emekli olmanın, 2025’e göre yaklaşık yüzde 30 daha avantajlı olacağı ifade ediliyor. Peki bu fark neye dayanıyor? Ekonomim’de yer alan habere göre, fark maaş hesaplamasından değil, tamamen enflasyon ve büyüme verilerine göre belirlenen güncelleme katsayısından kaynaklanıyor. Yani 2024’te emekli olacak kişilerin aylıkları, 2025’te emekli olacaklara kıyasla yüzde 30 daha yüksek güncelleme katsayısı üzerinden hesaplanacak.
Ağustos ayında konuyu gündeme getirmesinin ardından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ve AK Parti Grup Başkanvekili Abdullah Güler, gerekli görülürse düzenleme yapılabileceğini açıklamıştı. Ancak Bakan Işıkhan, katıldığı son TV programında bu konuda bir düzenleme yapılmayacağını belirterek belirsizliği ortadan kaldırdı. Böylece, emeklilik süreleri bu yıl dolanlar için dilekçe vermek daha avantajlı hale geldi.
Ekonomim’in haberine göre, emekli maaşını belirleyen en önemli unsur, çalışırken SGK’ya ödenen primlerdir. Yani SGK’ya bildirilen prime esas kazanç, yani brüt maaşınız, ileride alacağınız emekli maaşının temelini oluşturur. Bunun yanı sıra, çalışılan toplam gün sayısı ve bu günlerin hangi dönemlere denk geldiği de emekli maaşını etkiler.
Emekli maaşı hesaplanırken üç dönem (2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası) göz önünde bulunduruluyor ve her dönemde farklı aylık bağlama oranları uygulanıyor. Bu durumda, özellikle 2000 yılı öncesinde çalışması daha fazla olan ve yüksek prim ödeyenler avantajlı duruma geliyor. Hesaplanan emekli maaşı, dilekçenin verildiği yıla göre güncelleme katsayısına göre yeniden belirleniyor.
EMEKLİ MAAŞ HESABI NASIL YAPILIYOR?
– Üç dönem için aylık bağlama oranları
– Önceki yılın güncelleme katsayısı
– Önceki yılın enflasyon oranı
-Önceki yıl büyümenin yüzde 30’u
-İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
Emekli maaşı hesaplandıktan sonra güncelleme yapılırken emeklilik dilekçesinin verildiği yıl önem kazanıyor. Çünkü güncelleme katsayısı hesaplanırken bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranı dikkate alınıyor.
Ayrıca o yıl yapılan Ocak ve Temmuz artışları da önemli. Yani dilekçe verilen yıl emekli zam oranları güncelleme katsayısından fazla ise o yıl dilekçe vermek büyük avantaj sağlıyor ve emekli maaşının daha yüksek olmasına sebep oluyor.
2024 YILI NEDEN AVANTAJLI?
Çalışanlar açısından bakıldığında 2024 yılı ile 2025 yılı arasında emekli maaşı hesaplamaları farklılık gösteriyor. Maaş hesaplama formüllerine göre bir önceki yılın enflasyon ve büyüme rakamları ele alındığı için bu yıl dilekçe verenler için 2023 yılı dikkate alınırken gelecek yıl dilekçe verenler için 2024 yılı dikkate alınacak. Bakıldığında 2023 yılı enflasyonun 2024 yılı enflasyonundan yüksek olduğu ve büyüme farkının da bulunduğu görülüyor.
Öte yandan 2024 yılı artışları da kümülatif olarak yüzde 86.6 olduğu için, bu da maaşı yükseltiyor. Ayrıca 2024 yılında dilekçe veren bir kişi bekleyerek maaş kaçırmamış da oluyor.
2024’TE DİLEKÇE VEREN BİR SİGORTALININ EMEKLİ MAAŞI ŞÖYLE HESAPLANIYOR:
Üç dönem aylık bağlama oranı
– 2023 yılı güncelleme oranları ( 64.77+1.35/100+1)
-Yıllık enflasyon: Yüzde 64.77
-Büyüme oranın yüzde 30’u: 1.35
-Güncelleme katsayısı: 1.6612
2024 YILI ENFLASYON ARTIŞLARI
– Ocak ayı artışı: yüzde 49.25
– Temmuz ayı artışı: Yüzde 24.73
-Kümülatif artış: yüzde 86.6
Bu sigortalı bekleyip 2025 yılında dilekçe verirse hem 2024’deki maaşları kaçırmış olacak hem de yeni hesabı şöyle yapılacak:
Üç dönem aylık bağlama oranları
– 2024 yılı güncelleme oranları
– Yıllık enflasyon : Yüzde 41.5 (OVP Tahmin)
– Yıllık büyüme: Yüzde 3.5 (OVP Tahmin)
– Güncelleme katsayısı: 1.4255 (Tahmin)
2024 ve 2025 yılları arasındaki güncelleme katsayısı farkı nedeniyle, 2025’te emekli maaşlarının daha düşük hesaplanması muhtemel görünüyor. 2024’te emekli maaşı 1.6612 katsayısı ile çarpılırken, 2025’te bu katsayı 1.4255 olarak uygulanacak.
Bu oranlar, Orta Vadeli Program’ın yıl sonu enflasyon tahminlerine dayanıyor. 2024 yılı için öngörülen enflasyon ve büyüme oranlarının 2023’e kıyasla daha düşük olması beklendiğinden, 2024 yılında emeklilik dilekçesi vermek, 2025’e göre daha yüksek bir maaş bağlanması anlamına geliyor.