Emekli maaş ve zamları beklentilerin altında kalsa da çalışanların en büyük amaçlarından biri emekli olmak. SGK uzmanı Özgür Erdursun bugün Dünya gazetesindeki köşesinde EYT’li olup EYT’den yararlanamayanları yazdı:
“8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olanlar EYT’lidir. SSK/Bağ-Kur/Emekli Sandığı ve Banka Sandıklarından ilk işe başlama tarihlerine göre prim gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlayanlar yaş şartı olamadan emekli olabilir.
EYT yasası 3-3-2023’de çıktı. Prim gün sayısını tamamlayanlar yaş şartı olamadan emekli olabiliyor ancak prim gün sayısı eksik olanlar; EYT yasası çıkmış olsa dahi az prim günüyle kısmi emeklilikten yaralanmak için yaş şartını tamamlamaları gerekiyor.
3600 ya da 5400 günle SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığında emekli olacaklar EYT yasası ile ayrıca bir hak elde etmedi, EYT yasası öncesinde emekli olacakları şartlarda iyileştirme olmadığı için EYT yasası bu durumda olanlar için her hangi bir avantaj getirmedi. EYT öncesi kendilerinden istenen yaş neyse aynı yaş şartını tamamlamadan emekli olmaları mümkün değil.
Bu durumda EYT’li olduğu halde prim gün sayısı eksik olanlar EYT’li ancak yaş beklemek zorundalar. İlk işe başlama tarihlerine göre kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlarlar ise EYT’li olurlar. İlk işe başlama tarihine göre EYT kapsamında olsalar dahi kendilerinden istenen prim gün sayısını tamamlamayanlar yaş şartında değişiklik olmadan kısmi emeklilik için yaş beklemek zorundadırlar.
SSK’dan 3600 günle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında Bağ-Kur’dan 5400 günle kadınlar 56, erkekler 58 yaşında Emekli Sandığından 5400 günle kadınlar ve erkekler 61 yaşında emekli olabilirler. Örnek:
28-03-1972 doğumlu 53 yaşında bir kadın sigortalı, 01-06-1992’de sigortalı olmuş 49 yaş 5600 güne tabi toplamda 3623 günü var. Normalde 28-03-2021’de EYT yasası çıkmadan önce dahi emekli olabiliyordu. EYT ile yaş şartı kaldırıldı ancak kendisinin prim gün sayısı eksik olduğu için 5600 gününü tamamladığında emekli olacak. EYT yasası kendisine bir avantaj sağlamadı.
Bu kişinin ayrıca 3600 günle 58 yaşında emekli olma hakkı vardı. EYT yasası öncesi 58 yaş 3600 gün kuralı EYT’de değişmedi. Bu durumda EYT yasası çıkmadan önce dahi yaş şartını tamamlayan ancak prim gün sayısı eksik olan kişiler, 8-9-1999 tarihine kadar 3600 günle kadınlar 50, erkekler 55 yaş şartı aranmaktaydı.
8-9-1999’da çıkan yasa ile kadınlar 50 yaşı 58 yaşa, erkeklerin 55 yaşı 60 yaşına çıkartılmıştı, 3-3-2023’de çıkan EYT yasası ile 58 yaş şartının 50 yaşına indirileceğini düşündüler ancak EYT yasası çıktığında SSK’da 5000 gün şartı değil de 8-9-1999 tarihine getirilen prim kademesi değiştirilmedi ayrıca 3600 günle kadınların 50, erkeklerin 55 yaş şartı hakkı geri verilmedi, kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ile 3600 gün şartı devam ettiği için bu kişi 3600 günle 58 yaşını beklemek zorundadır.
28-03-1972 doğumlu olan ve 01-06- 1992’de sigortalı olan kişi için EYT yasasının çıkmasının bir anlamı olmadı. EYT öncesinde 3600 günle 28-03- 2030’da emekli olacak kişi EYT yasası sonrası da emekli olabilmek için 28-03- 2030 tarihini beklemek zorunda.
Bu sigortalının 5600 gününü tamamlaması için 1977 günü eksik yani 5 yıl 5 ay 27 gününü tamamlaması gerekiyor. Bu kişi bugün 24-02-2024’de sigortalı çalışmaya başlar ise 5 yıl 5 ay 27 gününü 21-08-2030’da tamamlayacak ve emekli olacak, ancak hiç prim ödemese dahi bu kişi 28-03-2030’da emekli olabilecek. İlk işe başlama tarihi 8-9-1999 tarihine kadar olanlar EYT’li gibi gözükse de prim günü eksik olması durumunda EYT’li olmanın kendilerine bir avantajı olmayabiliyor.”