Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Zanzibarlı edebiyatçı Abdulrazak Gurnah, NTV’den Deniz Kilislioğlu’na konuştu.. Gurnah, Afrika’nın doğusunda küçük bir adada başlayan, bir mülteci ailenin çocuğu olarak gittiği İngiltere’de devam eden ve Nobel’e uzanan hikayesini anlattı.

Nobel Edebiyat Ödülünü kazanmayı bekliyor muydunuz, kazanan olduğunuzu ilk duyduğunuzda tepkiniz ne oldu?

“Beklemiyordum. Bunun bir tarifi yok aslında, oturup Nobel ödülünü bana verirler mi diye düşünmüyorsunuz. Çok sıra dışı bir şey. Ama elbette seçildiğim için çok memnunum”

Arkadaşlarınız sizi arayıp Nobel Edebiyat Ödülünü kazandığını söylediğinizde, onlara inanmamışsınız.

“Aslında arkadaşlarım değildi. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden aradılar ve ödülü benim kazandığımı söylediler. O an ‘Şaka mı yapıyorsunuz, ne yapıyorsunuz, neyin peşindesiniz’ gibi şeyler söyledim.”

Nobel ödüllü biri olmak nasıl bir şey?

“Muhteşem, harika bir duygu. İlk duyduğunuzda bu karşı konulamaz duyguları hissediyorsunuz. Çünkü gerçekten çok büyük bir ödül. Dünya üzerindeki herkesin bildiği bir ödül. Hatta ben çocukken bu ödülü Hemingway kazanmıştı, o zaman okula giden bir çocuktum, ‘Muhteşem olmalı’ diye düşünmüştüm. Bunun tabii dünyaya ilan edilmesi de muazzam bir şey. Afrika’daki insanlar için bir ödül, okuyucular ve edebiyatseverler için bir ödül. Dolayısıyla pek çok insan bu mutluluğa ortak oluyor, bunu sizinle paylaşıyor. Bu boyutu da muhteşem.”

Siz aslında köken olarak Zanzibar’lısınız. Nobel Komitesi sizi “Kültürler ve kıtalar arasında sömürgeciliğin etkilerini ve sığınmacıların kaderini ödünsüz ve merhametle ele almanız” sebebiyle ödüle layık gördü, gerekçesini de böyle açıkladı. Bu, sizin yazım tarzınızdaki sihir midir, ya da siz kendi tarzınızı nasıl tanımlarsınız?

“Söyledikleri tamamen doğru ama ben onların açıklamalarında ifade etmediği başka birkaç şey de eklemek isterim. Ben gerçekten insanların hayatlarına, acıyla nasıl mücadele ettiğine ve onların şefkatine nezaketine derinlemesine ilgi duyarım. Yazabildiğim kadar iyi ve güzel yazabilmekle ilgiliyim. Yazmak başlı başına haz veriyor, sadece öğretmek için değil. Bu yüzden aslında edebiyatla ilgiliyiz. Edebiyat bu yüzden var. Bilgilenmek ve biraz meydan okuma ile ilgili. Bu ikisi benim için önemli. “

Zanzibar’dan sonra İngiltere’ye gittiniz. Biliyoruz o dönem ülkenizde bir devrim vardı, ülkeden ayrılmaya İngiltere’ye gitmeye nasıl karar verdiniz? Bir mülteci olarak gittiniz ama daha sonra adım adım hedeflerinize doğru yürüdüğünüzü tahmin ediyorum ve Nobel’e uzandınız. Hikayenizi anlatabilir misiniz?

“Abimle birlikte İngiltere’ye birlikte geldik. Ben o zaman 18 yaşındaydım, o ise 19’larındaydı. Aslında Zanzibar’dan öncelikli olarak ayrılma sebebimiz eğitimimize devam edebilmekti. Dolayısıyla birkaç yıl okuyabildik sonra paramız bitti, o dönemde o zorlu koşullarda okumak zordu. Ardından ikimiz de çalışmaya başladık. Ben üç yıl bir hastanede çalıştım. O günlerde – daha sonra bu durum çok değişti –ülkede belirli bir süre çalıştıktan sonra okullardan burs alabiliyordunuz. Ancak ondan sonra eğitimime devam edebildim. Sonra çalıştım, çalıştım çalıştım. Yazdım, yazdım, yazdım.”