Emeklilikte yaşa takılanlar iktidarından muhalefetine kadar bütün siyasi partilerin gündeminde. Peki siyasi partilerin EYT konusundaki çözüm önerileri ne?

ZAFER PARTİSİ’NDEN EYT SÖZÜ

EYT vaadini açıklayan son parti Ümit Özdağ’ın genel başkanı olduğu Zafer Partisi.

Zafer Partisi, EYT Federasyonu ile düzenlediği EYT çalıştayında EYT’lilerin taleplerine “evet” dedi.

Çalıştay’ın sonuç bildirgesinde Zafer Partisi’nin sosyal güvenlik konusundaki vaatleri şöyle sıralandı:

EMEKLİ SANDIĞI

-8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olan Emekli Sandığı mensupları erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi, kadınlarda 20 yıllık sigortalılık süresi 9 bin gün ve 7200 gün olacak şekilde emekli olabilecekler,

-Kısmi emeklilik şartlarında ise 61 yaş şartını erkeklerde 55, kadınlarda 55 yaş olarak yeniden düzenleyeceğiz,

BAĞKUR

-BağKurlularda, 8 Eylül 1999’dan öncesi sigortalı olan erkeklerde 25 yıl, 9000 gün olan prim/gün sayısını 7200’e, kadınlarda 7200 olan prim/gün sayısını 6480’e indiriyoruz ve yaş şartını kaldırıyoruz.

-Kısmi emeklilikte ise erkeklerde ve kadınlarda 15 yıl sigortalılık süresi, 5400 olan prim(gün sayısını 4500’e indiriyoruz.

SSK

4A statüsünde çalışan sigortalılarda;

Zafer Partisi iktidarında 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlarda yaş şartını kaldırıyoruz. Erkeklerde 25 yıl, kadınlarda 20 yıl ve 5000 prim/gün sayısıyla emeklilik hakkı veriyoruz.”

GELECEK PARTİSİ’NDEN 5 MADDELİK EYT AÇIKLAMASI

EYT ile ilgili yol haritasını açıklayan ilk parti ise Ahmet Davutoğlu’nun genel başkanı olduğu Gelecek Partisi’ydi.

Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota tarafından açıklanan, Gelecek partisi iktidarında 4447 sayılı yasa ile geriye yönelik haklarını kaybeden EYT mağdurları için açıklanan 5 maddelik çözüm önerileri şu şekilde:

1. Asgari 5000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla, herkes emeklilere tanınan bütün sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanacaktır. (EYT’lilerin birikmiş GSS prim borçlarının ise affı yoluna gidilecektir)

2. Asgari 5000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla, erkeklerde 48, kadınlarda 46 yaşından gün almış olanlara halen en düşük emekli maaşına denk bir meblağ “Hak kazanım öncesi desteği” kapsamında yasal olarak emekliliğe hak kazanana kadar veya herhangi bir işte çalışmaya başlayıncaya kadar süre sınırı olmaksızın ödenecektir.

3. Asgari 7000 gün sosyal güvenlik primi ödemiş olmak ve herhangi bir işte çalışmamak kaydıyla erkeklerde 48, kadınlarda 46 yaşından gün almış olanlara “asgari ücretin net tutarını geçmemek koşuluyla” emekli olmaları halinde alacakları emeklilik maaşı eşdeğeri “hak kazanım öncesi desteği” kapsamında, yasal olarak emekliliğe hak kazanana kadar veya herhangi bir işte çalışmaya başlayıncaya kadar ödenecektir.

4. 5510 sayılı kanunla yeniden düzenlenen aylık bağlama oranlarındaki %70 seviyelerinden %28 seviyelerine düşüş sonunda; insanca yaşamak için elverişli şartları sağlayamayacak kadar düşük emekli maaşlarının bağlanması ve yine aynı kanunla “kayıt dışı istihdamı” teşvik eden çalışma süresi arttıkça bağlanacak maaşta meydana gelen azalma konularında da düzeltici yönde adımlar atılacaktır.

5. 8 Eylül 1999 yılında çıkarılan 4447 sayılı yasanın çalışanların aleyhine olacak şekilde geçmişe yönelik olarak uygulamaya alınması nedeniyle oluşan kaybın azaltılması için, yönetime geldiğimizde ülkenin ekonomik imkanları da göz önüne alınarak; mümkün olan adımlar atılacaktır.

İYİ PARTİ EYT VAADİNİ AÇIKLADI

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de EYT çözüm planını açıkladı.

İYİ PARTİ EYT Çözüm Planı:

1. Hakkaniyetin tesisi esas alınarak, EYT’liler içerisinde yeni bir adaletsizliğe meydan verilmeyecektir. EYT’liler kategorisinde yer alan 4,7 milyon kişinin tamamı, düzenlemeden adaletli bir şekilde istifade edecektir.
2. İYİ PARTİ, EYT düzenlemesini bir sosyal yardım olarak değil, hak kaybının giderilmesi şeklinde ele alacaktır.
3. Kamu maliyesinin ve sosyal güvenlik dengesinin sürdürülebilirliği ve nesiller arası adalet esas alınacaktır.
4. Düzenleme basit ve anlaşılabilir olacak, sorunun giderilmesi adına öngörülen koşullardan yararlanmak için herhangi bir başvuru süre sınırı olmayacaktır.

İYİ Parti’den yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Bu düzenleme bütüncül, mali etkileri analiz edilmiş bir düzenleme olacaktır. Sorunun çözüm aşamalarında, gerekli mali kaynaklar sağlanarak geçiş dönemi emekliliği düzenlemesinin finansmanında kullanılacak, böylelikle sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği zedelenmeyecektir.

EYT çözüm planımızın yıllık maliyeti, geçmediğimiz köprüler, kullanmadığımız yollar için ödenen hazine garantilerinin yıllık yükünden daha az olacaktır.”

“EYT çözüm planımızın ortaya çıkaracağı maliyet, yaratılan ilave kaynaklarla, yönetilebilir olacaktır.

EYT’li kardeşlerimiz devletin sağlık imkanlarından, diğer emekliler gibi hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın yararlanacaktır.

Bu kanundan yararlanacak vatandaşlarımız, istedikleri zaman yeniden işgücü piyasasına dönebileceklerdir.”

CHP’NİN EYT VAADİ MERAK EDİLİYOR

EYT konusunda farkındalık yaratmak amacıyla geçtiğimiz aylarda 81 ilde basın açıklaması yapan CHP’nin yol haritası da henüz açıklanmış değil.

CHP Emek Büroları tarafından yapılan EYT çalışmasının önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor.

DEMOKRAT PARTİ EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

Parti olarak 15 Mayıs EYT mitingine katılacaklarını açıklayan Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal’ın EYT ile ilgili son açıklama şöyle:

“Tabii bugün TBMM’de bir düzenleme yapılması gerekiyor. Bu düzenlemenin çoğu Cumhur İttifakı içerisinde. Devlet vatandaşı ile akitleşmiş. Bunun gereğini yapmalı. Yaşa takılmış insanlarımız zaman geçtikçe azalıyor. Sosyal güvenlik sisteminde açık vereceğiz diyerek kaynak yoktur diyenler, bugün sadece yanlış tercihlerinin bedeli olarak kur korumalı mevduat hesabına 4 ayda 30 milyar kaynak ayırıyor. Şimdi Çalışma Bakanı açıklama yapıyor bayramın arifesindeyiz 13 milyon emekliye 400 lira ikramiye artışı yaptık 10 milyara mal oldu diyerek veremeyenler öbür tarafta çok küçük bir azınlığa kendi yanlışının bedelini 84 milyona çıkarttırarak, milletin hazinesinden bu kadar aktı. Buda iktidarın tercihini gösteren bir şey. Kurtla yiyip kuzuyla ağlamak bu olsa gerek.”

ALİ BABACAN EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ise sorunun sadece EYT olmadığını, emeklilik sisteminin gözden geçirilmesi gerektiği görüşünde.

“Bu emeklilik meselesi Türkiye’de son derece karmaşık bir hale geldi. Öncelikle sosyal adalet son derece önemli. Emekli olan emekliliğe hazırlanan vatandaşlarımızın sosyal adaleti tesis edecek bir norm birliği etrafında buluşmamız gerekiyor. Bölük börcük bir yapı var. Farklı şartlarla karşılaşıyorlar. Adeleti tesis etmemiz lazım. Emeklilik sisteminin finansal sürdürülebilirliği sağlaması lazım. Bizim bakış açımız çok açık finansal sürdürülebilirliği ve sosyal adeletin sağlanması lazım. Mutabakat zemini hazırlanması lazım. Bu sorun yoktur demek kabullenecek bir durum değil.”

YENİDEN REFAH PARTİSİ EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Dr. Fatih Erbakan da sık sık EYT mesajları veriyor.

EYT Federasyonuna noter onaylı taahhütname veren Erbakan’ın EYT konusundaki görüşleri şöyle:

“… Adil Düzen’in ortada olmadığı çok açık. Amasya’nın bir köyünde çiftçinin Tarım ve Kredi Kooperatifi’ne borçları yüzünden 7 tane traktörü çekicilere yükleyip zorla götürdüler. Köylünün kooperatife olan borcunun hiç olmazsa faizini silinsin denildiğinde ‘imkanımız yok’ derler. Ama Amerikan’ın Cargill şirketine özel vergi imtiyazı çıkartıldı. Resmi Gazete’de bile yayınlandı. Cargill ile beraber 60 civarında imtiyazlı firmaya vergi muafiyeti sağladı. Peki Adil Düzen bunu neresinde? Önce millet bunun neresinde? Milletin adamı olmak bunun neresinde? Amerika şirketine imtiyaz sağlıyorsunuz ama kendi çiftçi ve köylünüze aynı imkanı sağlayamıyorsunuz. Bir diğer konu emeklilikte yaşa takılanlar (EYT). ‘Bu çok maliyetlidir, buna gücümüz yetmez’ diyorlar ama bir senede 30 milyar dolar borç faizine para bulup ödüyorsunuz, İstanbul’da finans parkı yapan inşaat şirketlerini Varlık Fonu’nun imkanlarıyla kurtarıyorsunuz. İstendiği zaman her türlü imkan bulunuyor ama EYT’lilere bu imkan bulunmuyor? Burada paylaşımcı adaletten bahsetmek mümkün değil. “

SAADET PARTİSİ EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

EYT’yi gündemine alan bir başka parti de Saadet. Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu’na göre, EYT sorunu çözülmek zorunda:

“Bir yerde bir yanlışlık ile haksızlık varsa çözülmek mecburiyetindedir. Maliyet hesabı yapılır belli bir süre verilir. Türkiye’nin dışında hiçbir ülkede çalıştıkça emeklilik maaşı düşen bir ülke yok. Bugün emekli olursanız maaş alamazsanız SGK primi ödemezseniz hastaneye gidemezsiniz. Kendi kendinize bir iş bulmak mecburiyetindesiniz. Çalışıp zamanını beklemek de maaşınızı düşürecek. Böyle bir şey dünyada yok. Bu Özal zamanından gelen bir uygulama. İktidarın kararları bu noktaya getirdi. Biz çalıştay yaptık yakında netice bildirgesini de yayınlayacağız. Eğer bu rakam çok yüksekse belli süre içinde bunun karşılanması gerekir. EYT’liler ilişkin çözümler üretmeye parti olarak devam ediyoruz.”

MUSTAFA SARIGÜL’DEN EYT’YE ÇÖZÜM SÖZÜ

EYT sorununu gündemine alan partilerden biri de Türkiye Değişim Partisi.

Mustafa Sarıgül sık sık EYT sorununa çözüm sözü veriyor.

CUMHUR İTTİFAKI EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

Görüldüğü gibi ister Meclis’te isterse Meclis dışında olsun EYT sorunu bütün muhalefet partilerinin gündeminde.

Peki Cumhur İttifakını oluşturan partiler EYT konusunda ne diyor?

Cumhur İttifakı’nda BBP açık açık EYT’yi bir sorun olarak görüyor ve çözülmesi gerektiğini belirtiyor.

BBP EYT KONUSUNDA NE DİYOR? 

Kendisinin de EYT’li olduğunu söyleyen BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, EYT ile ilgili çalışmaların başladığını ve düzenlemenin 2023’te hayata geçeceğini söyledi.

Cumhur İttifakında EYT’yi seçim bildirgesine alan MHP ise konuyu AK Parti’nin Meclis’e getirmesini bekliyor.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, EYT konusunda en son 16 Kasım 2022’de bir açıklama yaparak şunları söyledi:

MHP EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

“Hiçbir vatandaşımızın hayalleriyle oynamayı aklımızdan geçirmedik. 24 Haziran Seçimlerine giderken hazırlamış olduğumuz Beyannamemizde neyi vaat etmişsek arkasındayız. Mesela, ‘Emeklilikte Yaşa Takılan’ kardeşlerimizin sorunu bizim sorunumuzdur. Sayıları 6,3 milyonu bulan bu kardeşlerimizin mağduriyetlerinin telafisi bizim amacımızdır. Bütçe imkanları doğrultusunda, kademeli geçiş uygulamasını dikkate alarak, geniş bir siyasi uzlaşma kapsamında EYT sorunu TBMM’de çözülerek gündemden tamamıyla çıkarılmalıdır.”

AK PARTİ EYT KONUSUNDA NE DİYOR?

Ve Cumhurbaşkanı Erdoğan. Bugüne kadar EYT Federasyonunun randevu talebine olumlu yanıt vermeyen Erdoğan EYT yasasına neden karşı çıktığını şu sözlerle anlatıyor:

“EYT konusu, fazla uzun sürmez, kısa bir süre sonra bu olayın nasıl bir manipülasyon, ülke ekonomisini çökertmeye dönük nasıl bir adım olduğunu herkes kabul edecek ve bunun karşısında durmaya başlayacak. Bunun ülkemize bir kazanımı yok, kaybettirir. 2000 öncesi ve sonrası ile 2008’i izleyen süreç. Burada muhalefet şunu istismar ediyor; eskiden daha az prime karşın daha yüksek aylıkla, daha erken emeklilik vardı.”

“Erken emeklilik, süper emeklilik gibi uygulamalar değiştirildi. Bu tarihten sonra prim ödemeye başlayanların aylık bağlama oranları ile öncekilerin aynı değil. Ayrıca, işverenler kaçak işçi çalıştırma eğilimine girdiklerinde bu iddiayı çok sıkça söylüyorlar. ‘Biz, size açıktan ödeme yapalım, yoksa ücretiniz düşer.’ diyorlar. Şunu ayırmamız lazım, 2008 öncesinde yatırılan prim ve alacağı emekli aylığı ile 2008 sonrası aynı değil. Bir şey daha var tabii; Kılıçdaroğlu, SSK’nın başında olduğu dönemde 1998’de, ‘Emeklilik yaşı 80 de olsa, SSK batmıştır.’ diyor. Ama şimdi getirdiği yer burası. Öyle bir tez ortaya atıyor ki halk oy verme noktasında CHP’ye yönelsin diye siyaseten ve hesapsız konuşuyor. Vatandaş da ‘Genç yaşta emekli olayım’ diye düşünüyor. Bir taraftan ‘Emekli olayım’ derken, sonrasında, ‘Kenara çekileyim’ demiyor. ‘Ben, yine bir işe gireyim, çift maaş alayım’ diyor. İşveren ne yapıyor? Kayıtsız istihdama başlıyor. Kayıtdışı istihdam da Türkiye’nin ayrı bir sorunudur.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan EYT konusunda çok uzun süredir açıklama yapmadı.

İktidar cephesinde uzun süre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ile AK Parti Grup Başkan Vekili Muhammet Emin Akbaşoğlu’ndan çelişkili açıklamalar geldi

Bakan Bilgin, son açıklamasında “EYT masamızda” diyerek, çözüm için 2023’ü işaret etti.

Akbaşoğlu ise EYT konusundaki yol haritasını 2022 içerisinde açıklayacaklarını her fırsatta yineliyor.