İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ve Ege Belediyeler Birliği Başkanı Tunç Soyer, İzmir Körfezi’ne akan Gediz Nehri’ndeki kirliliğin kaynağını tespit etmek için “Temiz Gediz Temiz Körfez” sloganıyla çıktığı turu tamamladı. 14 Temmuz Çarşamba günü başlayan ve dört gün süren havza turu kapsamında Gediz Nehri’nin doğduğu Murat Dağı’ndaki Karapınar Şelasi’nde kaynağından pırıl pırıl doğan sudan içen Başkan Soyer, daha sonra 401 kilometrelik hatta 1800 kilometre kat ederek adım adım kirliliğin kaynağını yerinde inceledi. Soyer, Gediz Nehri’nin doğduğu Murat Dağı’ndan başladığı havza turunu Tuzçullu’dan tekneyle geldiği, nehrin İzmir’e döküldüğü Foça eski Gediz yatağında sonlandırdı. Yüzlerce doğa gönüllüsü tarafından ellerinde pankartlarla karşılanan Tunç Soyer, konuşmasına etkinliğe katılan belediye başkanlarını kürsüye davet ederek başladı. Başkan Soyer, konuşmasında kirliliğe yönelik edindiği gözlemleri paylaşarak, kısa vadede yapılması gerekenleri sıraladı. Soyer, tur sonunda alınacak önlemlere ilişkin 12 maddelik deklarasyon ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin eylem planını açıkladı.

Başkan Soyer, Gediz Nehri’nin Gediz Havzası ile Salihli, Turgutlu, Menemen ovaları sayesinde Türkiye tarımının yüzde 10’unu üreten bir bölgeyi suladığını belirterek, “Gediz sadece İzmir için değil, sadece Manisa, Uşak, Kütahya için değil. İstanbul ve Ankara, yani Türkiye için çok önemli. Bu tur boyunca dört felaketi birlikte gördük, yaşadık. İlki iklim değişikliği. Yerküre ısındıkça da su kaynaklarımız azalıyor. Marmara Gölü’nün kuruduğunu gördük. İçimiz parçalandı. 10 metrede su çeken üreticimiz artık 300 metrede su çekmez halde. Vahşi sulama gerektiren tarım ürünleri yetiştirmeye devam ediyoruz. Doğru tarım politikaları önemli. Ürüne göre su değil, suya göre ürün tasarlamak zorundayız. Su kaynakları bu kadar azalırken hala binlerce dekar alanda silajlık mısır üretiyoruz. Gediz kirlenmeye, zehirlemeye devam ediyor. Bu böyle devam edemez, etmeyecek. Bugüne kadar bu dört şehirden süzüle süzüle giden Gediz Nehri’nin sahibi yoktu. Ben elimi taşın altına sokmaya karar verdim” dedi. Soyer, şimdi yeni bir sayfayı açacaklarını ve Gediz’i temizlemek, kirletilmesini engellemek için ne gerekiyorsa yapacaklarını söyledi.

“Bu karanlık tablo, bir kader değil” diyen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, şunları söyledi:

“Bizim ‘Başka bir tarım mümkün’ felsefemizin iki temel aksı var. Birincisi kuraklıkla mücadele, ikincisi yoksullukla mücadele. Kuraklıkla da mücadele ederek yoksullukla da mücadele ederek yepyeni bir ürün deseniyle bu bereketli toprakların, bolluk üreten toprakların eski haline getirilmesi, geleceğe taşınması mümkün. Küçükbaşı desteklemeye devam edeceğiz. Başka bir tarım mümkün ve biz bu tarımı mümkün kıldıkça, toprakların bereketi bolluğunu iade edeceğiz.”

Gediz’e giderken kendisine İzmir sınırları içinde yapılması gerekenleri hatırlatanlar olduğunu belirten Soyer, “İzmir’de doğup İzmir’de denize dökülen bütün dere yataklarımızla ilgili proje, imalat çalışmalarımız hepsi yürüyor. Pamucak’ta denize kanalizasyon akmaması için Selçuk Arıtma Tesisimizi yapıyoruz. Kemalpaşa’da Nif zehirlenmesin diye arıtma tesisimizi yapıyoruz. Torbalı’da, Ödemiş’te yapıyoruz ama bizim irademiz dışında, Körfez’imizi, havzamızı zehirleyen Gediz ile başka türlü mücadele edemezdik. Onun için gittik Murat Dağı’na. Göreceksiniz, çok kısa sürede Gediz’i tertemiz yapacağız. Kirletmelerine izin vermeyeceğiz” diye konuştu.

Başkan Soyer, “Turgutlu OSB, sanayi tesislerinin atığını bırakın dere yatağına, sulama kanalına akıtıyor. Sulama kanalında su var, yanda meyve bahçeleri sebze tarlaları var. Üretici suyu alıyor, tarlasına su veriyor. Vatandaş bilmiyor ki, meyve sebzesini zehirle suluyor. Biz burada bilmiyoruz ki masamıza gelen sebze meyve o zehirli suyla sulanmış. Ne gıda güvenliği kalmış, ne insan sağlığı kalmış. Her şeyi bitirmişler. Ne kadar kirleten varsa Gediz’i, hepsiyle ilgili suç duyurularında bulunacağız, hepsiyle ilgili davaları açacağız. Bu vatan, bu Gediz sahipsiz değildir” dedi.

şte 12 maddelik Gediz deklarasyonu
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, 12 başlıkta alınması gereken önlemleri ise şöyle açıkladı:

“1. Gediz Nehri’nin doğduğu Murat Dağı, Milli Park, denize döküldüğü Gediz Deltası, UNESCO Dünya Doğal Mirası ilan edilmeli.
2. Marmara Gölü’ne ivedilikle Ahmetli regülatöründen su verilmeli. Biz İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak ağustos ayı içerisinde göle on gün süreyle can suyu vereceğiz. O gölü kurutmayacağız.
3. Havzanın en temel kirlilik kaynaklarından biri Turgutlu Organize Sanayi Bölgesinin (OSB) arıtması derhal yapılmalı. Aksi takdirde o OSB derhal kapatılmalı.
4. Gördes’teki nikel madeni ile Murat Dağı’ndaki madenlerin faaliyetleri derhal durdurulmalı. Türkiye’nin en büyük tatlı su rezervlerinden biri olan Gediz Hazvası madenciliğe, kum ocaklarına, taş ocaklarına kapatılmalı.
5. Havzadaki tüm köy yerleşimleri için paket arıtma tesisleri derhal yapılmalı.
6. Havzadaki tüm kaçak kuyular Devlet Su İşleri (DSİ) tarafından kontrol altına alınmalı. Yeni kuyuların açılmasına izin verilmemeli.
7. Tarımda havza ölçeğinde ürün planlaması yapılmalı. Su tüketmeyen tarımsal ürünler teşvik edilmeli.
8. Havzada salma sulamaya son verilerek damlama sulama tekniklerine geçiş hızla tamamlanmalı. Demirköprü Barajı’nın 100 bin dekar sulama alanı, bir an önce kapalı sisteme geçirilmeli.
9. Havzadaki tüm arıtma tesisleri eksiksiz işletilmeli, mevzuat gereği arıtma yapması gereken tüm tesisler yüzde 100 denetlenmeli. Mevcut arıtma sistemlerinin çalışıp çalışmadığı tespit edilmeli, çalıştırılmayan tesisler için idari ceza işlemler yapılmalı. Salihli OSB gibi arıtması efektif çalışan tesisler için elektrik tamamen ücretsiz olmalı.
10. Gediz Nehri ve kolları boyunca söğüt gibi temizleyici bitkilerin gelişmesine olanak verecek alanlar oluşturulmalı.
11. Gediz Havzası’ndaki düzensiz katı atık sahalarının tümü rehabilite edilmeli.
12. Havzadaki tüm jeotermal sondajların deşarjlarının kontrol altına alınmalı, etkin bir denetim yapılmalı, reenjeksiyon kuyuları doğru çalıştırılmayan ve yapılmayan tüm işletmeler derhal kapatılmalıdır. Tarım alanlarında jeotermal sondajlara izin verilmemeli.”

Başkan Tunç Soyer, Gediz Havzası Erozyonla Mücadele (GEMA) Vakfı Genel Başkanı Şener Kilimcigöldelioğlu’na katkılarından dolayı teşekkür plaketi verdi. Programa CHP Parti Meclisi Üyesi Rıfat Nalbantoğlu, CHP İzmir İl Başkanı Deniz Yücel, CHP Manisa İl Başkanı Semih Balaban, İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Mustafa Özuslu, Köy-Koop İzmir Birlik Başkanı Neptün Soyer, Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, Foça Belediye Başkanı Fatih Gürbüz, Karaburun Belediye Başkanı İlkay Girgin Erdoğan, Beydağ Belediye Başkanı Feridun Yılmazlar, Dikili Belediye Başkanı Adil Kırgöz, Seferihisar Belediye Başkanı İsmail Yetişkin, Karabağlar Belediye Başkanı Muhittin Selvitopu, Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, Selçuk Belediye Başkanı Filiz Ceritoğlu Sengel, Menderes Belediye Başkanı Mustafa Kayalar, Karşıyaka Belediye Başkanı Cemil Tugay, Çiğli Belediye Başkanı Utku Gümrükçü, Buca Belediye Başkanı Erhan Kılıç, Torbalı Belediye Başkanı Mithat Tekin, Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Oran, Kemalpaşa Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı, Balçova Belediye Başkanı Fatma Çalkaya, Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda, Ödemiş Belediye Başkanı Mehmet Eriş, Saruhanlı Belediye Başkanı Zeki Bilgin ile Alaşehir Belediye Başkanı Ahmet Öküzcüoğlu, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Dr. Buğra Gökçe, muhtarlar, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ve çok sayıda vatandaş katıldı.