Prof. Dr. İlber Ortaylı, 2020 yılında 102 yaşındayken kaybettiği, Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin Rus Dili/Edebiyatı hocası olan annesi Şefika Ortaylı ile nostaljik fotoğrafını paylaştı.
Anneler Günü kutlaması için Instagram’dan paylaştığı fotoğrafın altına, “Validem ihtilal yılında doğdu. Uzun, hadiseli bir ömür geçirdi. İkinci Cihan Harbi’ni yaşadı. Memleketine, diline, teşhir etmemekle birlikte dini kurallara çok bağlı olarak yaşadı” diye yazdı.
Ortaylı annesi için ayrıca şu ifadeleri kullandı:
“Çok tuhaf, mutlu zamanı Avrupa’da hemen harbin sonrasıdır. Memlekete çok çabuk intibak etti; Türk edebiyatını ve tarihini iyi okumaya dikkat ederdi. Gramer bilgisi çok derindi; bizim üzerimizde etkili oldu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde hocalık yaptı. Ondan öğrendiğim bir şey var: Önünüze gelen öğrenci ana babanın seçemediği evlat gibidir. Suret-i katiyede sadece dinlerine, milliyetlerine göre değil, siyasi düşüncelerine göre de ayrım yapamazsınız.
Solcu değildi ama solcu talebelerini de çok severdi, onlar da onu severdi. Hayatında en takdir ettiği öğrencilerinden biri Ataol Behramoğlu’ydu. Ataol’un da onu sevdiğini biliyorum. Öğretmenler Günü’nde yazılar yazardı. Ondan öğrendiğim bu sistemi, öğretim hayatım boyunca hep uyguladım.”
“Yer yer bize karşı çok sert, yer yer de çok yumuşak ama prensip olarak ayakta durmamıza dikkat eden bir eğitimi vardı. Hiç şımartmazdı. Beni şımartması ancak çok ihtiyarladığı benim de artık olgunluk çağına dayandığım sıradaydı.
Kendisini bir gün derse de çağırdım. Bu dersler ikiye üçe de çıktı. Siyasal Bilgiler Fakültesi’ndeyken Rus Edebiyatı Tarihi anlattı. Salon doldu. Hatta rahmetli Muhibbe Darga bile oradaydı. Bu konferansların sonunda Mete Tunçay kendine has tatlı muzipliklerden birini yaptı. ‘Şefika Hanım Ankara Üniversitesi’nde üye değil mi?’ ‘Evet.’ ‘O zaman bir dilekçe yazalım; İlber’i atsınlar annesi gelip ders versin’ dedi.
Sohbeti yerindeydi, şiir kültürü çok zengindi; Puşkin’den bir eseri okur anında tercümesini yapardı. Hiç şüphesiz ki onu öyle hatırlamak istiyoruz. Her şeyi bir arada yapabilen ve çocukları yetiştirebilen biriydi. O kuşakta böyleleri vardı, annem tek değildi. Bugünün annelerine de aynı sabır ve dayanıklılığı tavsiye ediyoruz, lazımdır.”