İran’da ödüllü ünlü yönetmen Cafer Penahi, daha önce dahil üç yönetmen başkent Tahran’da gözaltına alındı.
Mehr haber ajansı, Panahi’nin geçen Cuma günü bir protestoya katıldıktan sonra tutuklanan yönetmen arkadaşları Muhammed Resulof ve Mustafa El Ahmed hakkında bilgi almak için Evin cezaevine gittikten sonra gözaltına alındığını bildirdi.
BBC Farsça Servisi’ne konuşan Penahi’nin eşi Tahereh Saeedi, gardiyanların ona infaz edilmemiş bir hapis cezası olduğuna dair bilgi verdiklerini söyledi.
Saeedi, Panahi’nin gözaltına alınmasını hukuksuz bir “kaçırma” olarak değerlendirdi.
“Cafer’in bir vatandaş olarak bazı hakları var. Yasal süreç var. Birini hapsetmek için önce kendisine bildirimde bulunmak gerekir. Ancak hapishane dışında protesto gösterisi yapan birini hapsetmek pek çok soruyu gündeme getiriyor. Bu insan kaçırmadır.”
Panahi, iki meslektaşının serbest bırakılması için ortak bir bildiri imzaladıktan bir gün sonra gözaltına alındı.
Rasulof ve Mustafa El Ahmed, Mayıs ayında Abadan kentinde 10 katlı bir binanın çökmesi sonucu 40’tan fazla kişinin ölümüyle ilgili sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklanmıştı.
İki yönetmen, güvenlik güçlerini “silahlarını bırakmaya” ve felaketle ilgili protestoları engellememeye çağırmıştı. Protestocular olaydan “beceriksiz yetkilileri” sorumlu tuttu ve cezalandırılmalarını istedi.
Devlet haber ajansı Irna’nın haberine göre iki yönetmen “huzursuzluğu kışkırtmak ve toplumun psikolojik güvenliğini bozmakla” suçlandı.
Irna’ya göre, reformist siyasetçi ve eski içişleri bakan yardımcısı Mustafa Taçzade de Cuma günü Tahran’da “ulusal güvenliği ihlal ettiği” şüphesiyle gözaltına alındı.
Sinemacılardan bildiri
İranlı 334 sinemacı ve aktivist tarafından imzalanan bildiriyi Penahi, Instagram hesabından paylaşmıştı. Bildiride “Bağımsız sinemacılar ve özgür düşünürlerin maruz kaldığı baskı ve sindirme politikalarını kınıyoruz. Ayrıca temel bireysel ve sosyal hakların ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından sistematik olarak ihlal edilmesini de kınıyoruz” ifadelerine yer veriliyor.
62 yaşındaki Penahi uluslararası film festivallerinde pek çok ödül kazandı. Bunlar arasında 2015 yılında ‘Taksi’ ile Uluslararası Berlin Film Festivali’nin en büyük ödülü olan Altın Ayı, 2018 yılında ‘Üç Hayat’ ile Cannes Film Festivali’nde En İyi Senaryo ödülü de yer alıyor.
2010 yılında, bir önceki yıl yapılan tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından patlak veren hükümet karşıtı kitlesel protestolara destek verdiği için tutuklanan Penahi, daha sonra “sisteme karşı propaganda” yapmaktan suçlu bulunarak altı yıl hapis cezasına çarptırıldı ve 20 yıl boyunca film çekmesi ya da yurt dışına seyahat etmesi yasaklandı.
Cannes Film Festivali, Pazartesi günü yaptığı açıklamada “bu tutuklamaları ve İran’da sanatçılarına karşı açıkça devam eden baskı dalgasını şiddetle kınadığını” belirterek üç yönetmenin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Berlin Film Festivali ise Cumartesi günü yaptığı açıklamada, 2020’de ‘Şeytan Yoktur’ filmiyle Altın Ayı kazanan Resulof ve El Ahmed’in gözaltına alındığını öğrenmekten “dehşete düştüğünü” kaydetti.