2025 yılında geçerli olacak asgari ücretin belirlenmesi için Asgari Ücret Tespit Komisyonunun toplantı takviminin aralık ayının ilk haftasında açıklanması bekleniyor. Aralık ayı içinde yapılacak toplantılar neticesinde en geç 31.12.2024 gününe kadar yeni asgari ücret duyurulacak. Sürecin başlaması ve sona ermesine iki aydan fazla bir zaman olmasına rağmen kamuoyunda 2025 asgari ücretinin ne kadar olacağı uzun zamandır konuşuluyor. Türkiye Gazetesi yazarı İsa Karakaş bugün ki köşe yazısında 2025 Asgari Ücret beklenti analizine yer verdi. İşte Karakaş’ın yazısında yer alan değerlendirmeleri…
“Eylül ayında da beklenen düzeltme şeklindeki güncelleme ekonomi yönetiminin direncine takılmıştır. Aradan geçen 9,5 aylık zaman sürecinde meri asgari ücret Türk-İş’in en son açıklamış olduğu 19.830 TL olan açlık sınırının çok gerisinde kalmıştır. 7,5 milyonu aşkın işçiyi doğrudan doğruya, yakın ücret alanları da hesaba katınca toplamda 12 milyona yakın işçinin gözü pürdikkat yeni asgari ücret rakamında olunca bu seneki asgari ücret beklenti analizimize daha erken bu yazımızda yer verdik.
Geçen sene ocak ayında okuyucularımızın meraklarını gidermek için somut veriler ve önceki yıllara ait istatistiksel analizlere dayanarak hesapladığımız olası asgari ücret küsurat hariç aynen gerçekleşmiştir. Dileyen okuyucularımız önceki yazılarımızda görebilir.
İlgili mevzuata göre asgari ücretin en geç iki yılda bir olmak üzere belirlenmesi gerekmektedir. Ancak daha fazla belirlenmesine yönelik bir sınırlama konulmamıştır. 2022 yılında yeniden enflasyon rakamlarının artmasına bağlı olarak asgari ücret iki defa güncellenmiştir. 2023 yılında da iki kez belirlenmiştir. Buna karşın yüksek enflasyona rağmen ekonomi yönetiminin dezenflasyonist hassasiyetlerine binaen 2024 yılında asgari ücrete ara zam yapılamamıştır. Revize edilen Orta Vadeli Programda 2025 yılı enflasyon hedefi %17,5 olmuştur. Ekonomi yönetimi kanadından yapılan açıklamalara bakıldığında maaş ve asgari ücrete yapılan güncellemelerde hedef enflasyon vurgusu ön plana çıkmaktadır.
Diğer yandan işverenlerin özelikle de ihracatçıların döviz kuru nedeniyle zaten rekabet etmekte zorlandıklarını bunun üstüne asgari ücretin yüksek belirlenmesinin kendilerini çok zor duruma düşüreceğini dile getirmektedir. Belirtmiş olduğumuz bu iki majör faktör çerçevesinde net asgari ücretin kamuoyunda beklenti hâline gelen 25.000 TL’yi bulmayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Satın alma gücünün çok düştüğü bu hayat pahalılığında elbette ki bu rakamın bile bir ailenin geçimini karşılamasından çok uzak olduğu aşikârdır. Ancak biz analizimizi belirtilen faktörler çerçevesinde gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel rakamlar çerçevesinde ele almaktayız.
Kanun gereği Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücretin belirlerken; · Ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, · Ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, · Fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarının yanı sıra enflasyonun seyri, ekonominin büyümesi emekçiler ile sermayenin bu büyümeden aldığı hisseler gibi birden çok unsuru göz önünde bulundurması elzemdir. Ayrıca yıl sonu enflasyonun %43’lerde gerçekleşmesi beklenmektedir. Ancak enflasyon rakamlarının aynen alınması mecburiyeti bulunmamaktadır.
Bu muvacehede sadece 2025 yılı hedeflenen enflasyonun baz alınması hâlinde net ücret 19.975 TL’nin altında kalacaktır. Bunun aralık ayında açıklanacak açlık sınırının bile çok gerisinde kalacak olması nedeniyle ekonomi yönetiminin katı tutumuna karşın bu rakamın daha makul bir seviyeye çekilmesi düşünülmektedir.
Yukarıda yer verdiğimiz tablodaki hesaplamada asgari ücretin işverene maliyeti 900 doları aşmaktadır. Daha yüksek bir rakam olduğunda 1.000 doları aşacaktır. Bütün bunlar göz önünde bulundurularak tabloda yer verdiğimiz rakamların aşılamayacağını söyleyebiliriz. İşveren maliyetlerinin düşürülmesi için hâlen yürürlükte bulunan UVSK %5 prim indiriminin yanı sıra işçi başına en az 1.000 TL civarında asgari ücret desteğinin verilmesi beklenmektedir. “