Avrupa Birliği (AB), 24 Ocak’ta yaptığı bildirim ile Türkiye’den İsviçre’ye gönderilen öğütülmüş kakule tozunda yüksek miktarda etilen oksit kalıntısına rastlanıldığını belirtti.
Gıda Bülteni’nin haberine göre; marketlerde satılan ürünler üzerinde yapılan analizde, kakule tozunun kilogramında 1,5 ile 0,48 miligram etilen oksit saptanırken, kilogramda 0,1 miligram olan tolere edilebilir limiti yüksek oranda aşan ürünler için toplatma ve satış yasağı kararı alındı.
RASFF sistemine yapılan bildirimde, İsviçre’de satışa sunulan zararlı ürünün Türkiye’den ihraç edildiği belirtilirken, Türkiye’nin kakule üretiminin yapıldığı ülkeler arasında yer almaması kafa karışıklığına neden oldu.
ZEHİRLİ BAHARAT TÜRKİYE’YE NASIL GİRDİ?
Anavatanı Hindistan olan ve zencefiller ailesine ait bir baharat türü olan kakule, Türkiye’de yetiştirilmiyor. Buna karşın antioksidan etkisi nedeniyle son yıllarda talep artışının görüldüğü baharata olan ilgi, Türkiye’deki firmaların da ilgisini çekmiş olabilir. Avrupa’ya gönderilen yüksek ağırlıktaki baharat sevkiyatının hangi firmaya ait olduğu bilinmezken, İsviçre’ye giden ve yasal sınırın üzerinde etilen oksit bulunduran baharatların Türkiye’ye de ithalat yolu ile girdiği düşünülüyor.
KANSEROJEN MADDELER ARASINDA ÜST SIRALARDA
Kakule, antioksidan etkisi nedeniyle son yıllarda sık sık kansere karşı savaşta kullanılması tavsiye edilen ürünler arasında yer alıyor. Buna karşın, yasal sınırın üzerinde belirtilen etilen oksit, kanserle savaşmak bir yana, başlı başına kanserojen bir madde olması nedeniyle insanların sağlığını tehlikeye atabilir. Avrupa Birliği, bu nedenle, gıda kodeksinde 2022 yılında yaptığı değişiklikle, etilen oksit için tolere edilebilir limit değerini yok seviyesine düşürerek, etilen oksit kalıntısının gıdalarda bulunmasını yasaklamıştı.
TÜRKİYE’DE 2023 YILINDA YASAKLANDI
Etilen oksite yönelik yasak 2020 yılında Hindistan’dan Avrupa’ya gönderilen susam tohumlarında ölçülen etilen oksit kalıntılarıyla gündeme gelmişti. Almanya’da ise etilen oksitin gıdalarda kullanımı 1981’den beri yasak. Türkiye’de de 2023 yılında yönetmelik değişikliği yapılarak, etilen oksitin gıda katkı maddelerinde sterilizasyon amacıyla kullanılması yasaklandı.
Yönetmelikte ilgili madde şöyle; “Gıda katkı maddeleri karışımları dâhil olmak üzere Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin EK-II ve EK-III’ünde belirtilen gıda katkı maddelerinde, kökeni ne olursa olsun, etilen oksidin 0,1 mg/kg’ın üzerinde kalıntısı bulunmamalıdır.