Ceyda Düvenci’nin sunduğu Bambaşka Sohbetler birbirinden özel konukları ağırlamaya devam ediyor. Bu hafta Bambaşka Sohbetler’in konuğu Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı oldu. Düvenci, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın 99. yılında İlber Ortaylı’yı ağırlamaktan gurur duyduğunu söylerek programa başladı.
“AKLI BAŞINDA OLAN KİMSE CUMHURİYET’E KARŞI ÇIKMAZ”
Düvenci “Cumhuriyet nasıl ilan edildi? Şartlar ne oldu da Cumhuriyet’i gerektirdi?” diye sordu. Ortaylı “1. Cihan Harbi bizim gibi merkezi imparatorluklar için büyük değişim çağı oldu ve dağılan imparatorluklar toparlanmaya çalıştı. Aklı başında olan kimse Cumhuriyet’e karşı çıkmaz” dedi.
Düvenci “Sizce Cumhuriyet tarihsel olarak olması gerektiği zaman mı ilan edildi?” diye sordu. Ortaylı “Atatürk, en yakın dostlarına bile Cumhuriyet planından bahsetmedi. Kazım Karabekir ile arasının iyi olduğu zamanlarda bile Cumhuriyet planından bahsetmesi doğru olmazdı. Mustafa Kemal Atatürk, konuşmaktan çok düşünmeyi ve susmayı bilirdi, bu çok önemli bir vasıftır. Cumhuriyet planını anlattığı resmi bir kayıt bulamıyoruz. 1919 Aralık ayında Ankara’ya yaklaşırken, Mazhar Müfit Bey’e idare şekli Cumhuriyet olacaktır diye not aldırmış” dedi.
Düvenci “Dünyada bizim Cumhuriyetimizin ilanı nasıl yankı uyandırdı?Ortaylı “Savaş halinde olduğumuz için yenilik beklenen bir şeydi. Cumhuriyet’in bir felsefesi vardır. Buradaki kuvvet, yeni devlet şeklini -Türkiye’yi kurtaran- yeniden iktidarı oluşturan kurulu bir ordu var” dedi. Düvenci “Cumhuriyet’in bugüne kadar kalıcı bir halde olabilmesinin sebebi nedir?” diye sordu.
Ortaylı “Cumhuriyet’in kalıcı olmasının sebebi eski imparatorluğun teşkilatına yeni zihniyetin sahip olmasıydı” dedi. Ortaylı programın sonunda Düvenci’nin defterine “Bu programda, Cumhuriyet’in 99. yılında konuşma yapmak, Atatürk’ten bahsetme fırsatı bulmak çok duygulandırdı beni…” yazdı.