Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) dev yeni Ay roketini ilk kez çalıştırmaya hazırlanıyor.
Uzay Fırlatma Sistemi, ya da ingilizce baş harfleriyle kısaca SLS olarak anılan roket, geriye sayım denemesi yapılmak üzere Kennedy Uzay Üssü’ne götürüldü.
Her şey yolunda giderse, roketin asıl görevine, Ay’ın etrafına insansız bir deneme kapsülü göndermeye hazır olduğu kabul edilecek. Bunun da birkaç ay içinde gerçekleşmesi bekleniyor. İleride astronotların da SLS roketleriyle Ay’a gitmeleri umuluyor.
SLS dev bir roket. Yüksekliği 100 metrenin biraz altında. 1960’ların sonu ve 1970’lerin başındaki Apollo Saturn araçlarından daha güçlü olacak şekilde tasarlandı. Astronotların uzayda uzun süre kalmalarını sağlayacak donanım kapasitesine sahip.
Kennedy Uzay Üssü’ndeki montaj binasından çıkarılıp fırlatma platformuna götürülen roket, ilk kez farklı parçaları üst üste konulmuş haliyle görüldü. Bu anlamda “görücüye çıkmış” oldu.
NASA’nın keşif sistemleri geliştirme bölümünden Tom Whitmeyer, “Montaj binasından kullanıma hazır bir halde çıkması, son derece önemli bir an” dedi. “Süper ağır yük taşıma gücü olan, keşif sınıfı bir aracın yeni neslini görmek hatırlanacak bir an” diye de ekledi.
SLS, seyyar Fırlatıcı olarak bilinen bir destek rampasına monte edilmişti. Kendisi de 120 metre yüksekliğinde olan bu 5000 tonluk yapı, eskiden Saturn V, daha sonra da uzay mekiklerini hareket ettirmekte kullanılan dev traktörün üzerine konulmuştu. Bu taşıyıcı son derece ağır hareket ettiği için roketin 5 kilometre ötedeki fırlatma platformuna getirilmesi 11 saat sürdü.
Mühendisler yol boyunca traktörü durdurarak her şeyin yolunda gidip gitmediğini kontrol etti. SLS şimdi büyük olasılıkta 3 Nisan’da yapılacak olan provaya hazırlanacak. Rokete iticiler yüklenecek ve kalkıştan sadece 9,4 saniye öncesinde durdurulacak olan bir geri sayım provası yapılacak. Bu da tam roketin altındaki dört büyük motorun ateşlenmesi gereken an.
YÜKSEK MALİYET
Her şey yolunda giderse, NASA uçuş tarihini belirleyecek. Roketin büyük olasılıkla Haziran veya Temmuz’da fırlatılacağı düşünülüyor.
NASA’nın Artemis programı çerçevesinde yapılacak bu uçuşta, roketin taşıyacağı Orion kapsülü Ay etrafında 26 gün sürecek bir yörüngeye oturtulacak. Bu deneme uçuşunda Orion kapsülünde mürettebat bulunmayacak. Astronotların birkaç yıl içinde düzenlenmesi beklenen 2. uçuşta gönderileceği düşünülüyor.
NASA, Ay roketini geliştirirken, Amerikalı iş insanı Elon Musk da Texas’taki araştırma merkezinde daha da büyük bir araç üzerinde çalışmalarını sürdürüyordu. Elon Musk’ın dev roketi, Starship adını taşıyor. SLS gibi, Starship de henüz ilk yolculuğuna çıkmadı. SLS’in aksine, tekrar kullanılabilecek şekilde tasarlandığı için daha ucuza mal olması bekleniyor.
NASA programlarını denetleyen kurumun kısa süre önce yaptığı değerlendirmeye göre, SLS’ın yapacağı ilk dört uzay yolculuğunun her biri 4 milyar dolara mal olacak. Bu nedenle de sürdürülebilir bir program olarak görülmüyor.