EYT teklifinin içeriği ne olacak, düzenleme mağdurların beklentilerini karşılayacak mı?

Henüz belli değil!

Ancak öyle görünüyor ki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, yıllardır beklenen EYT yasasını çıkaran isim olarak tarihe geçecek.

Buna karşın Bakan Bilgin’in EYT ile ilgili her açıklaması umutları çoğaltmaktan ziyade yeni soru işaretlerine yol açıyor.

Bakan Bilgin’in sadece 2022 yılı içerinde yaptığı EYT açıklamaları arka arkaya okunduğu zaman ister istemez bu sonuç çıkıyor.

İşte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin’in EYT açıklamaları:

8 Ocak 2022: Bunlar, bizim önümüzdeki çalışma programı içerisinde var ama biz, aşama aşama sorun çözüyoruz. Bunun için zaman veremem.

19 Nisan 2022: Şu anda gündemimizde bu yok. Ben gündemimizde olan konuları konuşmayı seviyorum.

13 Mayıs 2022: Sözleşmeli personel meselesi var, EYT meselesi var. Bunların hepsi bizim önümüzde.

6 Haziran 2022: EYT’lilere yönelik çalışmayı da gerekli mesafe alındığında kamuoyuyla paylaşacağız.

4 Temmuz 2022: (EYT meselesi) Tabii masamızda. Bu yılın sonuna kadar bu yolda önümüzde olan bütün dosyaları çözeceğiz. O da önemli dosyalardan biri… Orada da alternatif maliyetleri, çözüm önerilerini oluşturmaya çalışıyoruz. Her şey önümüzde.

20 Temmuz 2022: Önümüzdeki günlerde geçici işçiler sorunu, kamudaki muhtelif sözleşme biçimleri var, onların sorunları, EYT, bütün bu sorunlar çözülecek sorunlardır.

23 Ağustos 2022: Kamuoyunda saçma sapan formüller var. Bu formüller adına konuşanlar var. Kapsamlı bir çalışma aralık veya ocak ayında Meclis’te olur.

6 Eylül 2022: Bu konudaki teknik çalışma biraz daha zaman alacak. Tek bir formül üzerinde duruyoruz ama henüz sonuçlandırmadık. EYT aralık ayı gibi gündeme gelir.

8 Eylül 2022:  EYT sorunu önümüzde, çözüyoruz.

22 Eylül 2022: EYT meselesi var. Onu çözmek için aralık ayında Meclis’e intikal ettireceğiz. (…) Biliyorsunuz stajda sağlık sigortası yapılıyor ama emeklilik sigortası yapılmıyor. Çok eski bir düzenleme. Bu konunun yeniden ele alınması gerekiyor. Ben bu konuda bir çalışma yaptırıyorum. Bunun sonuçları ne olur? Bu EYT kapsamında da bunu değerlendirmek gerekir çünkü. EYT çalışmamız tamamlandığı zaman o dosyamız bittiği zaman bu soru da aydınlanmış olur. Bu sorunun yanıtı da orada vermiş olacağız.

23 Eylül 2023: (EYT) Onunla ilgili bir çözüm aşamasına geldik. O dosyayı tamamladığımız gün bir basın toplantısıyla ya da başka bir şekilde Türk kamuoyuyla paylaşacağız.

27 Eylül 2023: Çalışmamız son aşamasında. Tamamladık diyebilirim. Aralık ayında bir basın toplantısıyla etraflıca kamuoyuyla paylaşacağız. Çalışmamız teknik olarak bitti, Cumhurbaşkanı’mıza sunacağız. Sayın Cumhurbaşkanı’mızla paylaştıktan sonra onu Meclis’e intikal ettiririz.

5 Ekim 2022: Bu tek tip bir düzenleme. (…) gerçek veriler üzerinde çalışıyoruz. (Staj ve çıraklık dönemi sigortaları) Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zaten. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sağlık sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.

13 Ekim 2022: EYT durumu var. Onu aralık ayı içinde çözeceğiz. Tüm sorunları çözen kapsamlı bir düzenleme. Çalışma hayatında insanların kafalarındaki sorunları, endişeleri giderecek şeffaf düzenleme. EYT ve asgari ücret bekleyenler memnun olacak.

Ve son açıklama:

17 Ekim 2022: Önümüzde tek bir model var. Tek bir formül var daha doğrusu. Onun hesaplarını yapıyoruz. Yani çok sayıda insan var tahmin edeceğiniz gibi. Onların teker teker durumlarını, çalışma günü sayılarını, yıllarını, vesaire işte sosyal güvenlikteki sağlık sigortası primleri bunları gözden geçirip en uygun, en kapsayıcı çözümlemeyi yapacağız. Yani mesafe aldık ama şimdi açıklamayacağım çünkü ‘niye şimdi açıklamıyorsunuz?’ diyenler var. Bir defa çalışmamız bitmedi. İkincisi, adım adım açıklıyoruz. Zaten açıklasak da ocaktan sonra uygulamaya sokulacak. Şimdi açıklamanın bu anlamda acelesi yok.

Açıklamalar böyle… Peki, “gündemimizde yok” ile başlayıp “çözüyoruz” noktasına gelen bu açıklamalar EYT’lileri neden tatmin etmiyor?

Çünkü…

Bilgin, 22 Eylül’de “Çözüm aşamasına geldik.” ve 23 Eylül’de “Çalışmamız teknik olarak bitti.” dedikten sonra bugün yaptığı açıklamada “Mesafe aldık ama şimdi açıklamayacağım, çünkü çalışmamız bitmedi.” dedi.

Aynı şekilde staj ve çıraklık sigortası mağdurları 22 Eylül’deki açıklamayla umutlandı, 5 Ekim’deki açıklamayla bütün beklentileri bir başka bahara kaldı.

22 Eylül’de staj ve çıraklık sigortası mağdurları da EYT kapsamında değerlendirilirken, 5 Ekim’de “Onlar EYT kapsamında değil zaten” dendi.

Üstelik Staj Sigortası Mağdurları Derneği Başkanı Ferhat Salman’la yaptığı görüşmede Bakan Bilgin, “bu insanların sigortalarının neden eksik yattığını anlamadığını, mevcut kanunun çocuk işçiliğini teşvik ettiğini ve bu konuda çalışacağını söylemişken…”

Şimdi EYT çalışması bitecek, Kabine gündemine gelecek, Cumhurbaşkanına sunulacak, yasa teklifine dönüşecek, o teklif torba yasaya girecek.

Bütün bunlar için sadece 1.5 aylık bir zaman dilimi var. Doğrusu bu süreç de EYT’lilerin gözünü korkutuyor.

Peki, EYT düzenlemesinin içeriğine ilişkin bilinmezliğe karşın umudu yüksek tutan ne var? Bu sorunun yanıtı da Bakan Bilgin’in açıklamalarında saklı:

“EYT çıkacak, tek bir formül olacak, teklif aralıkta Meclis’e gelecek, ocaktan sonra uygulanacak.”

Bir de tabii basın bülteni niteliğindeki iktidara yakın gazetelerde yazılıp çizilenler…

Yine de EYT’liler temkinli bir iyimserlik içinde. Çünkü içeriği ve kapsamı henüz belli olmayan ama ne zaman çıkacağı belli olan bir yasa temkin gerektirir.

İyimserlik ise zaten zor olan hayat tutunmanın olmazsa olmazı koşulu değil mi?