Yeni yılda zamlanacak ürünler, vergiler ve hizmetler hesap kitap yaptırıyor herkese!
Ama asıl çalışanı da patronu da emekliyi de yakından ilgilendiren bir başka hesap var.
Maaş zamları yılın en kritik meselesi haline gelmiş durumda.
Deli dolu bir enflasyon yaşandığı için tarih sahnesinde çok özel bir yere sahip olacak olan 2022’nin yarattığı kayıpların telafi edilmesi hayali kuruyor herkes!
Haliyle TÜFE rakamları geldikçe hesap makinesine sarılıyor vatandaş.
Asgari ücrette beklentiler hayli yüksek. Olası zamlı maaşa dair değerlendirmemi geçtiğimiz gün paylaşmıştım!
Gıda enflasyonuna yakın bir artışın zorunlu ve yüksek olasılık dahilinde olduğunu ifade etmiştim.
Temmuzda yapılan yüzde 30’luk artış düşüldüğünde 2023’te geçerli olacak asgari ücretin yaklaşık yüzde 50 – 55 arasında zamlanması kuvvetle muhtemel.
Yani 8 bin 500 TL civarı bir rakamı görme ihtimalimiz yüksek!
Kayıpları kısmen telafi edecek bir rakam olduğu aşikar. Çünkü hissedilen enflasyon daha farklı.
Mesela Türk-İş’in hesapladığı yıllık gıda enflasyonu yüzde 137 seviyesinde.
Ama hiç yoktan iyidir denerek açıklanan rakama da razı olacak işçi kesimi temsilcileri.
Mutlu olunacak seviyelere çıkmayan ücret seviyeleri yine de bir nevi teselli özelliği taşımakta.
Çünkü…
Milyonlar aynı oranlarda gelir kayıplarını giderme şansı bulamıyor!
Nasıl mı?
Asgari ücrete 2022’nin başında gıda enflasyonuna paralel bir zam gelmişti. Yani TÜFE’nin hayli üzerinde.
Peki ya emekliye?
TÜFE artış oranı olarak otomatik zam yapıldı.
Yani emekliler hiçbir zaman kullanmadıkları yüzlerce kalem ürün ve hizmete göre maaş artışı ile yüzleştiler.
Oysa ki mevcut maaş düzeyleri ile sadece karın doyuruluyor artık.
Doğal olarak emeklilerin alım güçlerinin daha fazla erimesine yol açan bir zam sisteminin olumsuz etkisi karşımıza çıkıyor!
Bu yıl başında da benzer bir uygulamanın yapılması emeklinin enflasyona yani mutfak enflasyonuna ezdirilmesi demek olacaktır.
Milyonlarca emekli asgari ücretin altında maaş alıyor. Ve farklı kriterlere göre yapılmakta olan maaş artışları bu farkın emekli aleyhine daha da açılmasına neden olmakta!
Özellikle de son yıllarda emekli olanların çoğunluğunun 3 bin 500 TL’lik taban maaşa talim etmeye mecbur kalması çok daha vahim bir mesele.
Eğer geleneksel ve de yanlış olarak yapıldığı üzere yılbaşında 2022’nin ikinci yarısındaki TÜFE kadar zam yapılacaksa durum daha sıkıntılı hale gelecek.
Çünkü yaklaşık yüzde 16 civarında bir ikinci 6 ay enflasyonu devreye girecek zam hesabında. Yani 4 bin 60 liralık bir taban oluşacak emekli maaşlarında!
Bu rakamın hayat pahalılığı karşısında hiçbir anlamı olmadığı ortada. Bu nedenle seçim yılına girilmesinin de etkisiyle büyük olasılıkla minimum emekli maaşı 2023’ün ocak ayında 4 bin 500 liraya yükseltilecek.
Amaç eleştirileri azaltmak elbette. Yani manşet enflasyonun üzerinde bir zam yapılacak en düşük emekli maaşı ile yaşamak zorunda kalanlara!
Ancak bu rakamın bile yeni asgari ücretin neredeyse yarısında kalacak olması üzerinde ciddiyetle düşünülmesi gereken bir konu.
Bir de diğer kategorilerdeki emekli maaşlarının sadece manşet enflasyon kadar artması halinde oluşacak hak kayıplarının vahameti unutulmamalı.
Neticede emekliye de en az gıda enflasyonu kadar fark yansıtılmalı!
Ve alım gününü insanca bir seviyeye çıkarmak için kalıcı bir sistem düzenlemesine gidilmeli.
Geçmiş yıllarda yapılan tarzda bir intibak olabilir mesela.
Yoksa gözü EYT’de olan milyonlar için emeklilik hüsran anlamına gelebilir.
