Milyonlar yıllardır sabırla bekliyordu.
Ve zorlu mücadelelerin ardından nihayet yolun sonu göründü.
Emeklilik için yaşa takılmadan yola devam etme hayali kuranların gözü son durak olan TBMM’de artık!
Teklifin Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülmesinin ardından en geç haftaya salı veya çarşamba günü yasalaşması bekleniyor.
Hedef prim gün ve sigortalılık süreleri dolduğu halde yaşa takılanları, yani EYT’lileri yasal hakları ile buluşturmak.
Yani yıllardır dile getirilen hakkın tescili gerçekleşecek. Demek ki olabiliyormuş istenirse!
Oysa çok yakın zamana kadar böyle bir düzenlemenin düşünülmediği defalarca dile getirilmişti.
Ancak görüyoruz ki seçim sandığı ufukta görününce yapılabileceklerin sınırı da pek olmuyor!
Hem de bu yıl için 2 milyon 250 bin kişiyi olmak üzere toplamda 5 milyon vatandaşı emekli edecek bir formül bulunmuş.
Ve topu topu 4 madde ile bu iş hallediliyor. Pek de zor olmadığı buradan belli. Kaynak da israf edilen alanlardan bir şekilde yaratılırdı.
Ama düzenleme yürürlüğe girdiğinde de mağduriyet tam olarak giderilmiş olmayacak!
Çünkü 9 Eylül 1999’den itibaren devreye giren yasal düzenleme, şartları doldurduğu halde yaş kriteri yüzünden çok sayıda insanı emeklilik hakkından mahrum etti.
Örneğin 1999’daki düzenlemenin geriye dönük işlemeyeceği prensibi korunsaydı pek çok kişi birkaç yıl önce emekli olabilirdi!
Yine de zararın neresinden dönülse kardır diye bakarak TBMM’ye ulaşan düzenlemeye bir göz atalım.
Öncelikle düzenleme yaşa takılma engelini kaldırıyor. Çok şükür sonunda!
Yapılan açıklamalara göre de prim gün sayısı ile çalışma süresini dolduran herkes emekli olabilecek gibi görünüyor.
Ancak bu yöndeki açıklamanın beklentileri tam olarak karşılamayan bir tarafı da var.
Çünkü…
Yaş şartının kalkması ile birlikte prim gün sayısının da 5 bin ile sınırlı olacağı beklentisi oluşmuştu.
Oysa ki TBMM’ye sunulan teklifte 4447 Sayılı Kanun’la gelen kademeli prim günü kavramına dokunulmamış.
Bu durumda sigorta başlangıç tarihine göre farklı prim gün sayıları devrede olacak emeklilik için!
Yani SSK’lılar için 5 bin ile 5 bin 975 gün arasında değişen prim günü gerekiyor.
Emekli sandığı ve BAĞ-KUR’lularda ise kadınlarda 7 bin 200, erkeklerde 9 bin prim gününün dolmuş olması gerekiyor.
Süre ise beklendiği üzere kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olarak kanun teklifinde yer alıyor.
Kısacası prim gün sayısı konusunda evdeki hesabın çarşıya uyması anlamında sorun yaşayacaklar muhakkak ki olacaktır!
Diğer yandan stajın sigorta süresi başlangıcı olarak sayılması yönünde oluşturulan algı da boş çıktı! Oysa o yönde kayda değer açıklamalar gelmekteydi.
EYT cephesinde tüm kriterleri aşacak olanları da bekleyen bir hayal kırıklığı var aslında!
Bunun da temel nedeni yapılan açıklamaların belli beklentileri oluşturmuş olması. Mesela EYT’lilerin ilk emekli maaşlarına mart ayında kavuşacakları defalarca ifade edildi.
Oysa ki teorik olarak doğru olan bu ifadeler pratikte bir gerçeklik ifade etmiyor!
Niye mi?
SGK normalde ayda 40-50 bin arasın emeklilik işlemi yapmakta. Bu hızı ikiye de üçe de katlasanız 2 milyon 250 bin kişinin işlemlerinin sonuçlanması yıl sonunu rahatlıkla bulur!
Marttan başlamak üzere maaş almaları baki olsa da paranın ellerine geçmesi pek çok kişi için ayları bulacaktır. Yüksek enflasyon ortamında bunun bir kayıp olduğu ortada.
Ayrıca marttan itibaren alınacak paraya güvenerek hesap kitap yapmanın negatif yansımaları da olacaktır!
Bir de açlık sınırının şimdiden 8 bin 864 TL’ye dayandığı düşünülürse EYT’lilerin sabırla bekledikleri ve kavuşacakları maaşların yeterliliği apayrı bir mesele olarak kafaları yoracaktır.