Başkanlık sisteminden sonra gerçekleşen neredeyse tüm seçimlerde sonuçları partiler arası oy geçirgenliği belirliyor.

Seçmenler bir seçimdeki oy verme tercihlerini bir sonraki seçimde farklı bir partiye kaydırabiliyor.

Her parti için geçerli bir durum.

Siyasi partilerin seçmen tabanlarının istikrarsızlığı ve seçmenlerin siyasi görüşlerini küçük miktarlarda da olsa değiştireceğinden hareketle, bu belirsizlik beklenmeyen seçim sonuçlarına ortamı yaratıyor.

Partiler arası oy geçirgenliğinin birçok nedeni var.

– Ekonomik koşullar değişebiliyor, koşulların kötüleşmesi, seçmenlerin iktidardaki partiden memnuniyetsizliğini artırdığında oy verme tercihlerine yansıyor.

– Siyasi liderlerin popülerliklerinin azalması veya skandallara karışmaları ya da yeni liderlerin etkileme gücü, seçmenlerin oylarını başka partilere kaydırmalarına yol açabiliyor.

– Siyasi partilerin ideolojilerinde veya politikalarında gösterdikleri tutarsızlıklar, bazı seçmenlerin bu partilere olan güveni kaybetmelerinin başlıca nedeni olabiliyor.

– Öte yandan toplumdaki sosyal ve demografik değişimler, seçmenlerin siyasi tercihlerini etkiliyor. Örneğin, genç seçmenlerin daha farklı siyasi görüşlere sahip olması ve geleneksel partilere daha az oy verme eğiliminde olmasının yaygın bir durum olması gibi.

Partiler arası oy geçirgenliğini azaltmak için alınabilecek önlemler neler olabilir?

Siyasi partilerin seçmenlerle daha güçlü organik bağlar kurması önemli.İdeoloji, İnanç veya etnitiseye bağlı seçmenlerin siyasi konsolidasyonu daha kolaydır. Öte yandan  dernekler, vakıflar ya da kooperatifler ile sendikalar vb. ekonomik dayanışma kuruluşları seçmenle organik bağ kurmak açısından çok önemli.Üstelik sadece seçim dönemleri değil, her dönem iletişimi canlı tutması partilerin seçmen davranışlarını yönetmesi açısından önem taşıyor.

Bunu başarabilen partilerin oy geçirgenliği en azdır.

Peki, sona doğru yaklaştığımız bu yerel seçimin sonucu seçmen geçirgenliği açısından nasıl görünüyor?

Kim kimden oy alır?

Şu an için seçmen geçirgenliğine en uzak partinin CHP olduğu görülüyor.

Bu partiyi MHP takip ediyor. İçinde bulundukları Cumhur İttifakı‘nın payandası olma kararlılıkları devam ediyor. Tabanları buna ikna olmuş durumda.

Öte taraftan AKP oy geçirgenliğine en açık  parti. İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullar ve genel başkanı da olan Cumhurbaşkanının geçmişte ifade ettiği gibi metal yorgunluğuna bağlı yıpranmışlık bu sonucu doğuruyor.

Bu partiden başta YRP, İYİP ve CHP’ye doğru gerçekleşecek oy kaymalarının oranı, seçim sonucunu belirleyecek gibi duruyor.

Bu açıdan AKP’yi DEM Parti takip ediyor. Bu parti seçmeninin oy verme davranışını yerel refleksler belirleyecek gibi.DEM partinin yüzde onlara ulaşan taban oyu, CHP, YRP kısmen AKP adayları arasında bir dağılımla yerel seçimlere mahsus bir geçirgenlik gösterecek gibi.

Önemli oranda oy kaybı yaşayacak bir diğer parti İYİ Parti. CHP’den bu partiye gelen bir kısım oy geri dönecek. Yine daha önce MHP den gelen bazı seçmen oylarının MHP’ye dönmesi şaşırtıcı olmaz.

Bu dönemin oy geçirgenliği açısından en şanslısı YRP olarak görülüyor.

Özellikle AKP tabanının YRP’ye yönelmesi siyasi akrabalık açısından da bakılınca yüksek ihtimal gibi görünüyor.

Öte taraftan geçmişte AKP’den kopup İYİ Parti’ye yönelen mütedeyyin, milliyetçi oyların kendilerine YRP’yi yeni bir alternatif olarak görmeleri ihtimal dâhilinde.

Yıllardır iktidarın muhalefeti ötekileştirip, muhalefetin belirli partilerini kriminalize edip bir kısmını zilletle, ihanetle suçlayarak kamplaştırma siyasetinin amacı bu oy geçirgenliğini önlemekti.

Neredeyse her seçimde de işe yaradı.

Ancak bu yerel seçimin bu açıdan manzarası farklı görünüyor.

Bakalım bu seçim, kim kime oy verecek?

 

 

(Bu yazıda yapay zekadan yararlanılmıştır)