Kayseri’nin Kocasinan ilçesinde çobanlık yapan Murat Adıyaman, 2017’de Taşhan Mahallesi’ndeki Yamula Barajı kıyısında kemik parçası buldu. Alınan numunelerdeki incelemede, kemik parçalarının 6 ile 7,5 milyon yıl öncesine ait olduğu belirlendi.

2018’de Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izniyle bölgede kazı çalışması başlatıldı. Yapılan çalışmalarda 3 toynaklı at, boş boynuzlugillerden antilop, ceylan, zürafa ve fil gibi birçok hayvanın fosillerine ulaşıldı.

Fosiller alçı-ceket yöntemiyle çıkarılıp Kayseri Bilim Merkezi’nde incelemeye alındı. Şu anda 3 tane ayaklandırılması tamamlanan fosil ve çalışmaları devam eden toplamda 17 fosil, Türkiye’nin ilk ve tek olacak yapımı süren Paleontoloji Müzesi’nde sergilenecek.

“BİREBİR KOPYASINI OLUŞTURUYORUZ”

Uzman antropolog Ümit Savran, konuyla ilgili açıklamasında, “Ayaklandırma fosilin orijinal halinden birebir kopyasını oluşturuyoruz. Ayaklandırılması biten fosilleri de sergiye hazır hale getiriyoruz. 7,5 milyon yıllık 3 toynaklı at, boş boynuzlugillerden antilop ve ceylan fosillerini ayaklandırmış olduk. Şu an fillerin atası olarak nitelendirilen ‘Choerolophodon’ fil fosilini ayaklandırma çalışmalarımız başladı. Bu fosilin şöyle bir özelliği var; bu sağlamlıkta bu detayları verebilecek eşi olmayan bir eser. Ayaklandırmaya çalıştığımız fil fosili, dünya literatürüne girmiş bir fosil. Büyük ihtimalle eylülün sonuna doğru bir lansman planlıyoruz. İnşallah o zaman ayağa kaldırmış olacağız. Kayseri’de vatandaşlarımız eskiden buralarda nasıl bir canlı yaşadığını öğrenmiş olacaklar” ifadelerini kullandı.

“MÜZE, TÜRKİYE’DE TEK OLACAK”

Açılacak müzenin Türkiye’de tek olma özelliğine sahip olacağını belirten Savran, “Ayağa kaldıracağımız bu fosiller, yapımı devam eden Türkiye’nin ilk Paleontoloji Müzesi’nde sergilenecek. Fosil buluntuları, 2018 yılında yapılan çalışmayla başlıyor. Yaklaşık 5 yıllık bir süreç. Tabii bunların hepsinin parça parça elde edilmesi uzun süre gerektiriyor. Biz bu materyalleri elde ettikten sonra kalıp almak biraz daha uzun sürüyor ama kalıbı elimize aldıktan sonra replikasını çıkarmak daha basit. Yaklaşık 1 ay gibi bir sürede büyük bir ürünü ayaklandırabiliriz. Şu anda Türkiye’de ilk olan, Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin üstlenmiş olduğu Paleontoloji Müzesi açılacak. Açıldığında Türkiye’de tek olacak” diye konuştu.

Ayaklandırma çalışmalarının paleontoloji bilimine örnek teşkil ettiğini de belirten Savran, “Şimdi yakın dönemde bu alanda çalışmış olan uluslararası alanda böyle kabul görmüş insanlar geldiğinde çalışmalarımızı hayranlıkla izlediler. Çünkü bizim yapmış olduğumuz kalıp alma işlemi birebir sergileme, canlandırma işlemini şu anda Avrupa’da sadece 2 veya 3 kişi yapıyor. Bunları da zaten çok değerli insanlar” dedi.

Uzman antropolog sözlerine “Onlar tamamıyla 3D dediğimiz yazıcıdan çıkarma modeline yönlenmiş durumdalar ama onların elinde de bunu yapabilmeleri için materyal olması lazım. Örnek vereyim, fosilin kafası ellerinde olmadığı için bunu 3D’den çıkaramıyorlar. Bu yüzden buradaki örnekleri görünce de zaten hepsi hayran kaldı. Biz de gelecek nesillerimizin bu değerlere sahip çıkması için burada böyle çalışmalara devam edeceğiz. İnşallah ülkemizde de Paleontoloji Müzesi’nin açılmasıyla birlikte diğer kazılarda da çalışma yapan hocalarımız bu şekilde gerekli desteği gördüklerinde, bu sayı giderek artacak ve paleontoloji bilimi gerektiği ilgiyi görecek” diyerek devam etti.

Ayaklandırma çalışmaları süren fosillerin daha önce hiçbir yerde sergilenmediğini ifade eden Ümit Savran, şöyle konuştu:

“Hipparion’ dediğimiz 3 toynağı bulunan at bizim için çok önemli bir fosil örneği. Günümüz atlarında tek toynak var. Ama ‘Hipparion’da 3 toynak var. Bunun değişimi şöyle oluyor; o zamanki, çevresel etmenlerde 3 toynak mevcutken günümüz ortamında stres baskın olduğu için diğer toynakları köreltiyor. Hayvanın boyu biraz daha uzuyor. Hipparion dediğimiz örnekte ise günümüz antiloplarına eş değer olan arkamızdaki antilopta çevresel değişimle yine bazı özellikleri körelirken bazı özelliklerinin de böyle gelişim gösterdiğini söyleyebilirim. Bu fosilleri daha önce vatandaşlarımız hiç görmediler. Ayaklandırma çalışmaları sonrasında ilk kez Paleontoloji Müzesi’nde görecekler” dedi.