Türkiye Gazetesi’nin haberine göre, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli dün partisinin grup toplantısında Türkiye gündemine bomba gibi düşen bir konuşma yaptı. Bahçeli’nin İmralı’da tutuklu bulunan teröristbaşı Abdullah Öcalan ile ilgili yaptığı konuşma siyaset yönleri bambaşka bir noktaya çevirdi. Bahçeli’nin çıkışına destek verenler olduğu gibi eleştirenler de oldu.
BAHÇELİ’DEN ÖCALAN İÇİN “UMUT HAKKI” ÇIKIŞI
Bahçeli, “TBMM’de her meselenin ele alınıp milli akılla çözümü mümkün ve mecburidir. Eğer terörsüz bir siyaset, ülke, gelecekte herkes ittifak halindeyse o halde gövdemizi koymaya varız. Türkiye’ye getirilirken her türlü hizmete hazırım diyen teröristbaşı buyursun, terörün bittiğini, örgütün tasfiye edildiğini tek taraflı ilan etsin. Bu çağrımı henüz anlamayanlar çok sayıda. Türkiye Yüzyılı’nda terörü sıfırlamak amacına matuf ikinci hüküm cümlem şöyledir: Şayet teröristbaşının tecridi kaldırılırsa gelsin, TBMM’de DEM Grup Toplantısı’nda konuşsun. Terörün tamamen bittiğini ve örgütün lağvedildiğini haykırsın. Bu dirayeti gösterirse umut hakkının kullanımıyla ilgili yasal düzenlemenin yapılmasının önü de ardına kadar açılsın. Adres İmralı’dan DEM’e uzansın.” dedi.
UMUT HAKKI NEDİR?
Umut hakkı, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan bir mahkumun belirli bir süre sonra cezasının yeniden gözden geçirilmesini ve rehabilitasyon sürecine tabi tutulma şansını içerir.
Umut hakkı, ceza hukukunda, hapis cezasına mahkûm edilen bireylerin belirli süreler boyunca gösterdikleri iyi hal ve davranışları göz önünde bulundurularak, kanunla belirlenmiş şartlar dahilinde koşullu salıverilme olasılıklarının değerlendirilmesini kapsar. Umut hakkı, her mahkûm için geçerli değildir. Bu hak, özellikle belirli koşulları sağlayan mahkûmlar için geçerlidir.
ÖCALAN İÇİN UMUT HAKKI MÜMKÜN MÜ?
Peki Öcalan için umut hakkı mümkün mü?, Hukukçular bu konu hakkında ne diyor? İşte Abdullah Öcalan için konuşulan umut hakkına dair tüm merak edilenler…
YASA 2024’TE DEĞİŞTİRİLDİ
15 Şubat 1999’da yakalanan Öcalan, “devlete karşı işlenen suçlar”ı düzenleyen eski Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesini ihlâl ettiği gerekçesiyle ölüm cezasına mahkum edildi. Ancak idam cezası, 2001’de yapılan anayasa değişikliği ve ardından hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu ile kaldırılınca Öcalan’ın cezası da ağırlaştırılmış müebbet hapse (36 yıl) çevrildi. 2004’de Terörle Mücadele Kanunu’nda yapılan değişiklikle de bu suçtan ağırlaştırılmış müebbete çarptırılanların infazının ölünceye kadar devam edeceği hüküm altına alındı. Böylece Öcalan’ın “koşullu salıverilme” imkânından yararlanamaması sağlandı.
AİHM’DEN İHLAL KARARI
2014’te “umut hakkı” konusunu değerlendiren AİHM, Öcalan’ın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının koşullu salıverilme hakkı olmaksızın infaz edilmesi ile tecrit uygulamasının AİHS’ni ihlâl ettiğine karar vermişti.
DÜZENLEME GEREKİYOR
Milliyet’te yer alan habere göre, “Umut hakkı” ile ilgili verilen ihlâl kararının Türkiye tarafından kabul edilmesi halinde, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’daki “Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar”, “Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar”, “Milli Savunmaya Karşı Suçlar”dan birinin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi dolayısıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz” hükmünün yürürlükten kaldırılması gerekiyor.
Ayrıca bu yönde bir düzenleme yapılsa bile Öcalan’ın “koşullu salıverilme” hakkından faydalanabilmesi için cezaevinde geçirmesi gereken süre konusunda iki farklı görüş bulunuyor. Kimi hukukçular, Öcalan davasında “koşullu salıverilme” süresinin 15 Şubat 2024’te dolduğunu savunurken, kimi hukukçular da bu sürenin 2035’te dolacağını ileri sürüyor.
HUKUKÇULAR ÖCALAN’IN UMUT HAKKI İÇİN NE DİYOR?
AİHM eski yargıcı Rıza Türmen konu hakkında şunları söyledi: “AİHM kararı gündeme gelmiş oldu. TCK’da değişiklik yapılarak umut hakkı yönünde adım atılabilir. AİHM, ömür boyu hapis cezasını 3. madde ihlali sayıyor. AİHM’in üzerinde durduğu mesele gözden geçirilme mekanizmasının getirilmesi, kanunda bu yönde düzenleme yapılması. Ceza kanununa 25, 30 yıl gibi belirli bir süre konarak bu süre sonrası gözden geçirme hakkı getirilebilir, iyi hali varsa şartlı tahliyeye gidilebilir.”
Yeni TCK’nın mimarlarından Prof. Dr. İzzet Özgenç de 9 Şubat’ta sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, AİHM kararı doğrultusunda yasal düzenleme yapılmaması nedeniyle Öcalan’ın 2024 yılı içerisinde serbest bırakılmasının gündeme geleceğini ileri sürmüştü. Özgenç şunları kaydetmişti: “AİHM’nin kararına rağmen, 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nda gerekli düzenleme yapılmamıştır. Bu ihmal, Öcalan’ın 647 sayılı mülga Cezaların İnfazı Hakkında Kanun’un ilgili (m. 19, f. 1) hükmüne istinaden serbest bırakılmasının gündeme gelmesini sağlamıştır. Söz konusu hüküm, adı geçen kişinin 2024 yılı içinde serbest bırakılmasını gerektirmektedir.”
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen ise, “Öcalan’ın Umut Hakkı” başlıklı yazısında, görüşünü şöyle ifade etmişti: “Öcalan’ın mahkumiyetine esas suçunu silahlı terör örgütü kapsamında işlendiğinden, koşullu salıverilme açısından m.107/4’ün uygulanması gündeme gelecek, yani koşullu salıverilmeden yararlanabilmesi için cezasının en az 36 yılını ceza infaz kurumunda geçirmesi gerekecektir.” ifadelerini kullandı.
YORUMLAR