Çanakkale savaşlarının başlaması ile yakın bölgelerden birlikler hemen hareket geçer. Onlardan biri de Bursa Seyyar Jandarma Taburu’dur. Çok önemli görevler üstlenir, bir ara Mustafa Kemal’in komutasına da girer… Ve sonunda taburun neredeyse tamamı şehit olur. Hiçbir öyküde, makalede, türküde adı bile geçmez.

Oysa şehitleri, o dönemde yapılan ilk gerçek şehitlikte yatar. Şu anda Gelibolu Yarımadası’nda şehitliklerin neredeyse tamamı, semboliktir ve şehit düşülen yerde değildir.

İşte Bursa Seyyar Jandarma Taburu’nun hüzünlü ama gururlu hikayesi…

BİRLİK İÇİNDEKİ BURSALI GENÇLER

18 Mart 1915’te Boğazı geçemeyen itilaf devletleri olanca gücüyle karaya çıkarma yapıp karadan harekat başlatır. Savunmanın güçlendirilmesi amacıyla farklı bölgelerden gelen takviye birliklerinden birisi de Bursa Seyyar Jandarma Taburu’dur. Tabur 4 bölükte toplam 976 erden oluşmaktadır. Tabur komutanı ise Yüzbaşı Hasan Tahsin Bey’dir. Taburun üçte ikisi jandarma eri, üçte biri ise Karacabey, Kirmastı ve İnegöl ilçelerinden yedek personel olarak bekletilen sivillerden oluşmaktadır. Yüzbaşı Hasan Tahsin Bey komutasında oluşturulan tabur Gelibolu’ya gelip 3. Kolordu emrine girer. Taburun ilk görevi Ece Limanından Teke Burnuna kadar olan sahili örtme ve gözetlemedir. Daha sonra Esat Paşa’nın emri ile düşmanın muhtemel çıkarma yapmasına engel olması için Karatepe’ye gönderilir. 26 Nisan günü Seddülbahir’e çıkan İngilizler karşısında 26. Alay’ın Alçıtepe önünde kurdukları savunma hattında görev alır. Yine 26. Alay emrinde Kirte, Kerevizdere ve Eskihisarlık tepesinde Fransızlara karşı cephe savaşında yer alır. Düşman birliklerinin Arıburnu ve Seddülbahir sahillerine çıkarma yaptığını Başkomutanlık Karargahı’na bildiren ilk birlik olur. Cepheden cepheye koşan tabur girdiği muharebelerde verdiği şehitlerden ötürü bölük seviyesine düştüğünden bir ara gözetleme görevini yerine getirir. Anafartalar Müfrezesine dahil olarak sahil şeridinin savunmasında görev alır. Ateş hattına aldıkları İngilizleri Anafarta önlerinde oyalayarak Teke-Kavak Tepe hattının düşman eline geçmesine mani olurlar.

BURSA JANDARMA TABURU VE MUSTAFA KEMAL 

Düşman kuvvetleri Suğla plajından çıkartma yaparak Kireçtepe doğrultusunda harekete geçince, Anafartalar Grubu Komutanı Miralay(Albay) Mustafa Kemal tarafından Gelibolu Jandarma Taburu, 31. Alayın iki taburuyla oluşturulan özel görev birliğiyle Bursa Seyyar Jandarma Tabur Komutanı Binbaşı Tahsin Bey komutasında, Kireçtepe ile İsmailoğlu Tepesi arasındaki bölgeyi savunmak amacıyla görevlendirilir. 9 Ağustostan 15 Ağustos’a değin gece gündüz gemilerden yapılan topçu destekli saldırılarla 4 yüze yakın şehit vermesine rağmen, bu özel birlik düşmanı püskürtmeyi başarır. Birlik yine hayati önem arz eden bir kahramanlık örneği daha sunar. Anafartalar Grubu Komutanı Albay Mustafa  Kemal Kireçtepe’de durumun kritik hale gelmesiyle 16 Ağustosta 5. Tümen Karargahı’nın bulunduğu Turşunköy’e giderek harekatı bizzat yönetir.

General Hamilton bir raporunda Türk askerinin durumuyla ilgili bilgi verdikten sonra  şu çarpıcı ifadeyi de kullanır “Çok cesur harbeden ve iyi sevk ve idare edilen Türk Ordusu’nun karşısında bulunuyoruz” deyip raporunu tamamlar.

Harekatın başlamasından itibaren en şiddetli dönemlerinde ihtiyaç duyulduğu her kritik bölgeye ve cepheye gönderilen Bursa Seyyar Jandarma Taburu savaşın kaderini değiştiren stratejik savunmaların hep en önünde yer almıştır.   Bu yönüyle hiç gündeme gelmeyen ve bilinmeyen taburun gösterdiği kahramanlık azımsanacak gibi değildir. Cepheden cepheye koşup bir nevi özel görev taburu olarak muharebelerde yer alan Bursa Seyyar Jandarma Taburu, ağır kayıplar vermesine karşın, düşman saldırılarını kırarak tarihe altın harflerle geçer. Geride kalan gaziler, şehit olan arkadaşları anısına top mermi kovanlarını üst üste koyup Çanakkale’deki ilk şehitlik anıtını yapar ve bu yüce mücadeleyi ölümsüzleştirir. Bu şehitlik, savaş esnasında kurulan gerçek bir şehitliktir. Bir mezar taşında da “Gelibolu Jandarma Taburu Şehitleri 1331” yazmaktadır. Şehitlikte yer alan kitabede “6/8 Ağustos 1915’te Gelibolu ve Bursa Jandarma Taburları’nın kahramanca çarpışan 3 bölüğü, iki tugay gücüne ulaşan İngiliz kuvvetlerini Karakol Dağı ve Kireçtepe’de durdurup Anafartalar Grubu’nun kuzey yanını korumuştur.” yazar.

Kahramanlıklardan oldukça etkilenen Miralay Mustafa Kemal, birliği burada ziyaret eder ve şehitlik anıtının önünde o anlamlı fotoğrafı çektirir. Ulaşılması hayli güç bir arazi kesiminde bulunan bu anıt 1992 yılında gelişigüzel yenilenerek düzenlenen bir törenle açılır.Bu bilgilerden sonra araştırmayı yapan  ve makaleyi yazan Aziz Elbas can alıcı bir noktaya şu sözlerle parmak basıyor.

“Farklı birliklerin kahramanlıklarından söz eden onlarca kitap, makale ve hatta filmler vardır. Buna karşın yokluk içinde verilen her bir görevi layıkıyla yerine getiren ve 976 personelle başladığı varoluş mücadelesini neredeyse tamamını şehit vererek tamamlayan Bursa Jandarma Taburu hakkında, ne yazık ki  birkaç satırdan başka bilgi bulma imkanı yoktur.”

Bu önemli ve anlamlı konu, yaklaşık 10 yıl önce ele alındı. Bursa Büyükşehir Belediyesi ile Bursa Garnizon Komutanlığının birlikte sürdürdüğü proje çerçevesinde, şehitlik ve anıt yeniden ve özgün hali gözetilerek restorasyon ve düzenleme yapılarak ziyarete açıldı. Ulaşımı hayli zor olan coğrafyada bulunan Bursa Seyyar Jandarma Taburu şehitliği, bu sayede gerçekleri ortaya çıkaran bir belge olarak ziyaretçilerini bekliyor.