Bursa’da 2008 yılında BESOB (Bursa Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği) tarafından başlatılan Çataltepe Esnaf Sanayi Sitesi projesi 16 yıldır tamamlanamadı. Projede 3 bin esnaf mağdur olurken, kamulaştırılan arazinin bugünkü değeri yaklaşık 55 milyar liraya ulaştı.

Konuyu Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanı Mehmet Özhaseki tarafından cevaplandırılması talebiyle Cumhuriyet Halk Partisi Bursa Milletvekili Hasan Öztürk verdiği soru önergesiyle Meclis’e taşıdı.

ÇATALTEPE MAĞDURLARI İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİNİZ VAR MI?

Öztürk’ün Haseki’ye yönelttiği soruları şöyle:

1. 2008 yılında, 3 milyon metrekarelik alan üzerinde 3 bin esnafa işyeri temini amacıyla başlayan, sadece 1. Etapta 125 dükkân yapıldıktan sonra yapımı yılan hikâyesine dönen ve binlerce esnafın mağduriyetine yol açan Bursa Kestel Çataltepe Esnaf Sanayi Sitesi ile ilgili bakanlığınızın geliştirdiği bir çözüm önerisi var mı?
2. Kamulaştırma bedeli 62 milyon TL olan bu projede yer alan 3 bin esnafın, sonraki süreçte saf dışı bırakılarak mağdur edilmesi ve projenin halen, TOKİ marifetiyle kurulan 444 üyeli kooperatife dönüştürülerek devam ettirilmesi ile ilgili, halen devam eden yargı kararı öncesinde herhangi bir tespit raporu hazırlandı mı?
3. Bugünkü değeri yaklaşık 2 milyar dolar (55 milyar TL) eden istimlak edilen yerlerin tamamının TOKİ tarafından bu kooperatife 54 milyon TL’ye 10 adet senet karşılığı devredildiği doğru mudur? Bu durumda 2008 yılındaki asıl hak sahiplerine yapılan hakkaniyetsizliği nasıl gidermeyi düşünüyorsunuz?
4. Söz konusu kooperatifte, 3 bin hak sahibi esnaftan yalnızca 163 esnafın bulunmasının sebebi nedir? Kooperatif dışında kalanların haklarının, hukuklarının korunmasıyla ilgili bir çalışma söz konusu mudur?
5. Seçim döneminde Çataltepe Mağdurları Derneği (ÇATSANDER) ile kahvaltılı bir toplantı yapan önceki dönem Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın “Mağduriyetinizi gidereceğiz!” sözünü, ‘Devlette devamlılık esastır’ teamülü gereğince yerine getirecek misiniz?

BAKANLIK SORULARI OKUMADAN CEVAP VERDİ

Öztürk’ün 20 Ekim 2023 tarihinde verdiği soru önergesine Bakanlık 3 ay sonra cevap verdi. Sorunların çözümüne ilişkin net bir yanıt vermeyen Bakanlık, Çataltepe mağdurlarını adeta oyalarcasına bir cevapla dönüş yaptı.

Bakanlığın cevabına ilişkin Hasan Öztürk, “Bursa Kestel Çataltepe Esnaf Sanayi Sitesi ile ilgili mağdur edilen ve sistem dışında bırakılan 3 bin esnafımızla ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımıza 5 soru sorduk, ancak bu 5 soruyu hiç okumadan sadece klasik, süreci anlatan bir cevapla karşılaştık. Cevaplandıran bakanlık veya bakanlığın ilgili daire başkanlığı danışmanları soruları okumadan bir metin göndermişler.” diyerek bakanlığın gönderdiği cevaba tepki gösterdi.

“BURSA TEKSTİLCİSİ, DOKUMACISI MAĞDUR EDİLİYOR”

Ortada önemli bir mağduriyet olduğunu, tekstil ve dokuma şehri Bursa’da tekstil ve dokumacı esnafının ciddi sıkıntı altında olduğunu belirten Öztürk, “Burada da mağdur edilen gerçekten çok önemli sayıda dokumacımız var. Dolayısıyla onların haklı mücadeleleri için dayanışmamız devam edecek. Bakanlıktan istediğimiz soruları dikkatlice okumaları ve cevaplandırmalarıdır. Biz Çataltepe Mağdurları Derneği adına bir kez daha sorularımızı ileteceğiz. Aynı soruları bu kez dikkatlice okuyarak cevaplandırsınlar, çünkü biz cevap alana kadar kendilerine bu soruları ileteceğiz.” dedi.

Bakanlığın soru önergesine verdiği cevabı şöyle:

“Bakanlığımızın bağlı kuruluşu olan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Bursa Valiliği, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (BESOB) işbirliği içerisinde, Bursa İl merkezinde değişik yerleşim bölgelerinde ruhsatsız ve sağlıksız yapılardan oluşan işyerlerinin, Bursa İli, Kestel İlçesi, Çataltepe Mevkiinde İnşa Edilecek Büyük Sanayi Sitesi Projesine Taşınmasına İlişkin Ana Protokol 08.12.2008 tarihinde, 2009-2011-2014-2015 ve 2018 yıllarında ise 6 farklı Ek Protokol imzalanmıştır.

Anılan Protokol ve Ek Protokoller kapsamında; TOKİ, BESOB ve Belediye işbirliği ile yürütülen kamulaştırma, imar planlama ve mülkiyet işlemlerinin tamamlanmasının ardından, TOKİ’ce 125 adet işyeri inşası tamamlanarak, üyelere teslim edilmiştir. Ayrıca, alanda genel altyapı ihalesi gerçekleştirilmiş ancak, yüklenicinin iflası nedeniyle TOKİ tarafından % 87.40’lık kısmı tamamlanarak iş fesih edilmiştir.

20 Eylül 2018 tarihli ve 108 sayılı Cumhurbaşkanı Kararnamesinde belirtilen, kamuda uygulanacak tasarruf tedbirleri kapsamında, kalan işyerlerinin TOKİ’ce yaptırılması durdurulmuştur. Söz konusu işe devam edilememesinden dolayı oluşacak mağduriyetleri önlemek ve bundan sonraki süreçte ihale ve inşaat işlerine devam edilebilmesi için BESOB öncülüğünde “S.S. BESOB Esnaf ve Sanatkarlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi” kurulmuştur.

Söz konusu Kooperatif TOKİ öncülüğünde değil, sürecin en başından beri protokollerde taraf olan Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (BESOB) bünyesinde kurulmuştur. Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nin 19.11.2018 tarih ve 1910 sayılı yazısı ile Sınırlı Sorumlu BESOB Esnaf ve Sanatkârlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi’nin kurulduğu ve “üyelerinin mağduriyetini önlemek ve ihtiyacına yönelik planlanan iş yerlerinin imalatına başlayabilmek için BESOB ile TOKİ arasında gerekli mahsuplaşmanın yapılması ve kamulaştırma yolu ile edinilen taşınmazların yeni kurulan KOOPERATİF’e devri” talep edilmiştir.

Bu kapsamda söz konusu projenin TOKİ tarafından sonlandırılması ve mahsuplaşmaya yönelik 21.03.2019 tarihinde Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (BESOB) ve S.S. BESOB Esnaf ve Sanatkarlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi’nin de içinde bulunduğu 7 No.lu Ek Protokol imzalanmıştır. Protokolün imzalandığı tarih itibariyle söz konusu projede TOKİ’ce gerçekleştirilen ödemelerin toplama yaklaşık 127 Milyon TL olup, toplanan miktar ise 73 Milyon TL’dir. Bu kapsamda geri kalan 54 Milyon TL’lik miktarın ise taksitler halinde ödeneceği ve bu ödemeler doğrultusunda kamulaştırılan taşınmazların projenin bir ortağı olan S.S. BESOB Esnaf ve Sanatkarlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi’ne devredileceği, ilgili tüm kurumların imza altına aldığı 7 No.lu Ek Protokol ile kararlaştırılmıştır.

TOKİ; ilgili protokol kapsamında, belirlenen ödemeler karşılığında; 513,373.12 m²’lik alana sahip 29 adet taşınmazın tapu devir işlemleri 30.09.2022 tarihinde S.S. BESOB Esnaf ve Sanatkârlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi adına tamamlanmıştır. Ayrıca, yaklaşık 175 bin m² alana sahip taşınmaz devir aşamasında olup, kalan taşınmazların devir işlemleri ise mahsuplaşmaya ait taksit ödemeleri doğrultusunda devam etmektedir.

Yukarıda ayrıntılı olarak belirtildiği üzere; “Bursa İli, Kestel İlçesi, Çataltepe Mevkiinde İnşa Edilecek Büyük Sanayi Sitesi Projesi’nde hak sahipleri ile ilgili tüm süreçler Bursa Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (BESOB) ve S.S. BESOB Esnaf ve Sanatkârlar Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi tarafından yürütülmektedir.”

ÇATALTEPE’DE NE OLMUŞTU?

Bursa Kestel’de 2008 yılında BESOB (Bursa Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği) tarafından başlatılan projede 3 milyon metrekarelik alan üzerinde 62 milyon TL’lik kamulaştırma bedeliyle, 3 bin esnafı kapsayan proje 129 milyon liraya ihale edildi ve 1. etapta 125 işyeri yapıldı.

ESNAFIN HABERİ OLMADAN DEVİR YAPILDI

Müteahhitin iflası sonrasında 2018 yılında TOKİ’nin yönlendirmesiyle kurucu ortaklarının BESOB olduğu 7 kişi bir araya gelerek 7 bin TL sermayeli BESKOOP adı verilen kooperatif kuruldu. 3 milyon metrekarelik sanayi arazisi Mart 2019’da, BESOB hak sahibi olan 3 bin kişinin haberi olmadan, bedelsiz şekilde BESKOOP’a devredildi. Kooperatifin 444 üyesi bulunurken, 3 bin esnaf içinden sadece 163’ü ilk hak sahibi bulunuyor. Kooperatifin çoğu şehir dışından hatta ülke dışından olan 281 kişiye usulsüz devir işlemleriyle, rant amaçlı pazarlıklar yaptığı tespit edildi.

Çataltepe mağdurları olarak ÇATSENDER çatısı altında birleşen binlerce mağdurun yargıya taşıdığı projede, kamulaştırılan yerlerin bugünkü değeri 2 milyar doları, yaklaşık 55 milyar TL’yi buluyor.