Bilim dünyası uyku ile ilgili yeni bir bulgu elde etti. Cornell Üniversitesi’nden araştırmacıların Nature dergisinde yayımlanan yeni çalışması, göz bebeği boyutunun beynin anıları nasıl ve ne zaman pekiştirdiğini anlamada kilit bir rol oynadığını ortaya koydu. Peki bu ne anlama geliyor?
GÖZ BEBEĞİNİN DARALMASI VE GENİŞLEMESİ NE ANLAMA GELİYOR?
Araştırma, fareler üzerinde gerçekleştirildi. Bilim insanları, farelerin beyinlerine elektrotlar yerleştirerek ve gözlerini izleyen kameralarla takip ederek, uyku sırasında anıların nasıl yeniden oynatıldığını inceledi. Uyku sırasında göz bebeğinin daralmasının yeni anıların, genişlemesinin ise eski anıların yeniden oynatıldığı anlamına geldiğini belirlediler.
Araştırmacılar, beynin uyku sırasında farklı anı türlerini ayıran bir mekanizmaya sahip olduğunu keşfetti. Bu mekanizma, yeni öğrenilen bilgilerin eski bilgilerle karışmasını engelleyerek “felaket unutmayı” önlüyormuş. Çalışmada farelere labirentte su veya kurabiye ödülleri toplama gibi çeşitli görevler öğretildi ve beyin elektrotları ile göz bebeklerindeki değişiklikleri takip etmek için gözlerinin önüne asılan küçük kameralar takıldı.
Bir fare yeni bir görevi öğrenip uykuya daldığında, elektrotlar beyin aktivitesini ve kamera da göz bebeği değişimlerini kaydetti. Bilim insanları hafıza konsolidasyonunun, gözlerin hızlı hareket etmediği REM dışı uyku sırasında gerçekleştiğini buldu. REM dışı uyku, rüya gördüğümüz zamanı temsil ediyor.
Çalışmanın eş yazarı Azahara Oliva, “Bu anlar, 100 milisaniye gibi insanlar tarafından tespit edilemeyen çok çok kısa zaman dilimleridir” dedi. Çalışma, araştırmacıların beynin uyku boyunca hızlı ve kısa olan hafıza taramalarını nasıl dağıttığını anlamalarına yardımcı oluyor.
Aynı zamanda beynin yeni bilgiyi, halihazırda zihinde bulunan eski bilgiyle karışmayacak şekilde nasıl ayırdığına dair de bir fikir veriyor. Son bulgular, farelerde uyku yapısının daha önce düşünülenden daha çeşitli ve insanlarda gözlemlenen aşamalara daha benzer olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar, farelerin uykusunu farklı anlarda keserek ve daha sonra öğrendikleri görevleri ne kadar iyi hatırladıklarını test ederek süreci daha iyi anlayabildiler. Bir fare REM dışı uykunun bir alt aşamasına girdiğinde, göz bebeğinin küçüldüğü ve beynin yakın zamanda öğrenilen görevleri veya yeni anıları tekrarladığı görüldü.
YORUMLAR