Melisa çayı genellikle rahatlamak ve sakinleştirici etkisi için tüketilen bir çay olarak bilinir. Hafif ekşimsi bir tada sahip olan melisa bitkisi, limon otu ile karıştırılmamalıdır. Limon otu, çalı şeklinde, yaprakları uzun ve sert bir yapıya sahiptir. Gerçek melisa ise otsu bir bitkidir ve yaprakları ince dokuludur.

Melisa, Lamiaceae ailesinden gelen çok yıllık bir bitkidir. Bitki biliminde Melissa officinalis L. olarak bilinen melisa bitkisinin Aurea, Citronella, Lemonella, Lime, Quedlinburger ve Variegated gibi çeşitleri vardır. Limon kokulu bu bitkinin kökeni Orta Avrupa, Akdeniz ve İran’dır. Ancak dünyanın her yerinde yetiştirilir.

Yaprakları, çay olarak tüketilmesinin yanı sıra bazı mutfaklarda yiyecekleri tatlandırmak için de kullanılmaktadır. Limon balsamı olarak bilinen melisa özü, Yunanca ‘balsamon’ kelimesinden gelir. Tatlı kokulu yağ anlamına gelen limon balsamı Yunan Mutfağı’nın yıllardır vazgeçilmezi olmuştur.

Melisa bitkisinin terapötik etkisi esas olarak salgı tüylerindeki uçucu yağdan kaynaklanır. Melisa çayı etkileri düşünüldüğünde sadece bedeni rahatlatmasından bahsedilmez. Yıllardır geleneksel tıpta melisa bitkisinin sindirim sistemi rahatsızlıklarında belirtileri giderici ve yaraları iyileştirme gibi etkilerine de inanılır. Antioksidan etki gösteren melisa çayının içeriğinde rozmarinik asit, kafeik asit ve flavonoidler gibi pek çok bileşen bulunur.

MELİSA BİTKİSİ NASIL TÜKETİLMELİ?

Melissa officinalis ağızdan, tablet veya bitki çayı şeklinde veya topikal uygulama (kremler ve yağlar) ile vücuda alınabilmektedir. Yapraklar taze, henüz kurutulmamış olarak da kullanılabilir.

Melisa otunun yaygın kullanıldığı alanlar ise şöyledir;

-Tek başına ya da papatya, sarı kantaron gibi şifalı bitkilerle birlikte çayı yapılabilir.

-Taze yaprakları özellikle yazın soğuk içeceklere katılabilir.

-Yaprakları çorbalara, balık yemeklerine, pilavlara ve meyve salatası ile salatalara eklenebilir.

-Banyo suyuna katılarak rahatlatıcı etkisinden faydalanılabilir.

-Yaprakları ezilip macun haline getirilerek böcek ısırıklarına karşı tedavi edici olarak kullanılabilir.

-Aromatik tedavide kullanılabilir. Melisa yağının kokusu ruhsal ve zihinsel açıdan rahatlama sağlarken ortamın hoş kokmasını da sağlar. Yoga ve meditasyon gibi aktiviteler sırasında konsantrasyonu yükseltir.

-Fesleğen, badem, bergamot, zencefil, lavanta, papatya, gül ve biberiye yağları ile hoş kokulu karışımlar oluşturulup oda parfümü olarak da kullanılabilir.

-Gıda sektöründe, alkollü ve alkolsüz içecekler, şekerleme, fırınlanmış ürünler, jelatin, puding ve dondurulmuş süt tatlılarını tatlandırmak için yağı ve özü kullanılır.

-Kozmetik sektöründe kullanımı yaygındır. Ayrıca yağı vücut losyonu ve kremlere katılarak kullanılabilir.

MELİSA ÇAYI NASIL DEMLENİR?

Kaynayan sıcak suyu ağzı kapatılabilir bir kupa ya da demliğe koyun. Ardından kurutulmuş veya taze olarak aldığınız melisa otunu hemen ilave ederek kapağını kapatın. Melisa çayını yaklaşık 5 ile 10 dakika kadar demlenmeye bırakın. 10 dakika kadar sonra çayınızı süzüp içebilirsiniz. Çayınızı hemen içmek istemiyorsanız yine de süzüp dinlendirin. Melisa çayının iyice demlenmesi için suyu, siyah çay yapar gibi kaynama noktasında kaynatın, aksi takdirde çayınız iyi demlenmez. Yeterince kaynamamış suda melisa yapraklarının aroması çıkmaz.

MELİSA ÇAYI NE ZAMAN İÇİLMELİ?

Öğleden önce ya da öğleden sonra aç karnına içilmesi gerekir. Çünkü melisa çayının etkisini tam olarak gösterebilmesi için zaman ve açlık önemlidir. Ancak rahatlatıcı etkisi nedeniyle gün içiresinde çalışanların içmesinin bazı sakıncaları olabilir. Uyku sorunu olanların ise akşamları yatmadan 1 saat önce melisa çayını aç karnına içmesi gerekir. Sarı kantaron ile birlikte demlenerek içildiğinde stres ve uykusuzluk sorununa iyi geldiği bilinmektedir.

Melisa çayı içmeden önce şu önerileri dikkate almak gerekir;

-Melisa çayını sağlık sorunu olanların ve hamilelerin tüketirken uzman görüşü alması gerekir. Özellikle kronik hastalığı olanlar ile ilaç kullananların melisa çayı içmeden önce uzman hekime danışması önemlidir. Her bünyede farklı etkileri olacaktır.

-Büyüme çağındaki çocukların gelişim sürecini etkileme ihtimali olan melisa çayını 16 yaş altındaki çocuklara verirken dikkatli olmak gerekmektedir. Yine uzman hekim görüşü olmadan melisa çayı çocuklara içirilmemelidir.

-Bazı ilaçlarla etkileşime girme ihtimali olan melisa çayı, ilaçların etkisini azaltabilmektedir. Bu nedenle düzenli ilaç alınıyorsa uzman hekim görüşü almadan melisa çayı içilmemelidir.

MELİSA ÇAYINI KİMLER İÇEBİLİR?

-Psikosomatik kökenli sindirim bozuklukları olanlar

-Mide ve bağırsaklarda spazmlar ve ağrıları olanlar

-Şişkinlik sorunu yaşayanlar

-Anksiyete ve sinirlilik sorunu yaşayanlar

-Stresten kaynaklanan çarpıntı şikayetleri olanlar

-Bulantı, kusma, taşıt tutması ya da deniz tutması gibi şikayetleri olanlar.

KİMLER İÇMEMELİ?

Glokom, tiroid hastalığı olanlar ile limon balsamının bir veya daha fazla bileşenine aşırı duyarlılığı olanların içmemesi gerekir. Hamilelikte, emzirme döneminde ve bitkiye karşı aşırı duyarlılığı olanlara önerilmez.

MELİSA ÇAYININ FAYDALARI NELERDİR?

-Hazımsızlık, şişkinliği ve sindirim sistemi ile ilgili sıkıntıları giderir.

-Melisa otu suyu ya da yağı cildin yenilenmesine yardımcı olur.

-Melisa otunu kaynatılıp elde edilen suyla saçlar yıkandığında kepeklenme ve dökülmenin sorunlarını giderir.

-Saçların mat görünümünü giderip parlak ve sağlıklı görünüm sağlar.

-Menstürasyon dönemlerindeki (adet dönemi) sancıların ve krampların -giderilmesini sağlar.

-Cilt kırışıklıklarını azaltır ve cildi canlandırır, yaraların hızla iyileşmesine yardımcı olur.

-Akne sorunlarını giderir.

-Kan şekerinin düşürülmesini sağlar.

-İdrar söktürücü özelliği bulunmaktadır.

-Kan dolaşımının düzenlenmesini sağlar.

-Karaciğer ve safra kesesi sorunlarını giderir.

-Migren ataklarında doğal bir kür olarak kullanılabilir.

-Kronik uykusuzluk şikayetini giderir.

-Stres, kaygı, duygu durum bozukluklarını azaltır.

-Depresyona karşı etkilidir.

-Beyin fonksiyonlarını artırarak hafızayı güçlendirir

-Uçuk için doğal ilaçtır.

-Sindirimi kolaylaştırır.

MELİSA ÇAYI ZAYIFLATIR MI?

Doğal antioksidan olan melisa çayı ödem atmaya yardımcı olduğundan diyet döneminde toksinlerin atılmasına fayda sağlayıp kişiyi rahatlatacağı için zayıflamaya da yardımcıdır.

MELİSA ÇAYININ YAN ETKİLERİ?

Ölçülü tüketildiğinde yan etkilerin görülme olasılığı çok düşüktür. Melisa çayı aşırı tüketildiğinde şu yan etkilere neden olabilir:

-Ağrılı idrara çıkma

-Baş ağrısı

-Mide bulantısı ve kusma

-Karın ağrısı

-Baş dönmesi

-Vücut sıcaklığının artması

-Cilt tahrişi

-Alerjik reaksiyon

-Hırıltılı solunum

Bazı ilaçlar ile beraber tüketilmesi durumunda melisa çayı zararları görülebilir. Tiroit, uyku, glokom, sakinleştirici ve serotonini etkileyen diğer ilaçları kullanıyorsanız melisa çayı içmeden önce doktorunuza başvurun. Hamilelikte ve 12 yaşın altındaki çocukların tüketiminde mutlaka doktorunuza danışınız. Graves Hastalığı olanların melisa çayı tüketmesi önerilmez.