Fitch ve S&P’nin ardından Moody’s de Türkiye’nin kredi notunu yükseltti. Moody’s 12 Ocak 2024 tarihinde yayımladığı son raporunda B3 olan kredi notunu sabit bırakmış fakat kredi notu görünümünü durağandan pozitife çevirmişti.

Moody’s 6 ay sonra yaptığı değerlendirmede, Türkiye’nin B3 olan kredi notunu sürpriz bir kararla iki kademe birden artırarak B1’e yükseltti. Kredi notu görünümünü ise pozitif olarak korudu.

Moody’s’den yapılan açıklamada, Türkiye ekonomisinde son dönemde atılan adımların not artırımında etkili olduğuna dikkat çekildi.

Açıklamada şöyle denildi:

“Kredi notunun B1’e yükseltilmesinin temel itici gücü yönetişimdeki iyileşmeler, daha spesifik olarak da ortodoks para politikasına kararlı ve giderek daha iyi yerleşen geri dönüş

Bu, Türkiye’nin başlıca makroekonomik dengesizliklerinin azaltılması açısından ilk gözle görülür sonuçları vermekte

Enflasyon ve iç talebin ılımlı bir seyir izlemeye başlaması, önümüzdeki aylarda ve 2025 yılında enflasyonist baskıların önemli ölçüde azalacağına dair güvenimizi artırmakta

Ilımlı politika duruşu, Türkiye’nin yüksek dış kırılganlığını halihazırda önemli ölçüde azaltmakta

Siyasi risk bir derecelendirme kısıtlaması olmaya devam etmekte

Pozitif görünüm, yukarı yönlü risk dengesini yansıtmakta

Para politikasının kredibilitesi ve etkinliği arttıkça, makroekonomik istikrar ve güçlendirilmiş kurumlar, Türkiye’nin çeşitlendirilmiş ve rekabetçi ekonomisi ve nispeten güçlü mali ve borç ölçütleri gibi temel kredi güçlü yönlerinin yeniden ön plana çıkmasını sağlayabilir”

Kredi derecelendirme kuruluşları ne iş yapar?

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, ülkelerin ya da şirketlerin kredi değerliliğini ölçen ve söz konusu derecelendirmeleri gerçekleştirirken ülkelerin makro ekonomik göstergeleri üzerinden risk değerlendirmesi yapan kuruluşlardır.

Bu değerlendirmedeki ana amaç, o ülkedeki yatırım ortamının risk seviyesinin tespit edilmesidir. Yatırım ortamının risk seviyesinin belirlenmesinde uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarına güvenilmesinin sebebi bu kuruluşların, ilgili kurum veya ülkenin bütün iktisadî ve finansal yükümlülüklerini zamanında ve tam şekilde yerine getirme kapasitesini tespit edebilme ve değerlendirebilme yeterliliğine sahip, bu konuda uzmanlaşmış kuruluşlar olarak kabul edilmeleridir.

Kredi derecelendirme kuruluşlarının kararları neden önemli?

Günümüzde pek çok kredi derecelendirme kuruluşu bulunmakla birlikte Moody’s, Standard & Poor’s ve Fitch Ratings kredi derecelendirme sektörünün üç hâkim kuruluşu olarak öne çıkıyor. Şöyle ki, 2023 yılı aralık ayında yayımlanan bir Euronews haberine göre söz konusu üç kuruluş ilgili sektörün yüzde 95’lik bir kısmını kontrol ediyor. Bu sebepten ötürü bu kuruluşlar yatırımcılar tarafından son derece yakından takip ediliyor, dolayısıyla bu kuruluşlarca verilen kredi notları da piyasalarda büyük ve önemli bir etkiye sahip oluyor.

Kredi notları nasıl veriliyor?

Ülkeler ülke ekonomisine yatırım yapması istenen yabancı sermayenin güven arayışını karşılamak amacıyla uluslararası kredi değerlendirme kuruluşlaryla kendi istekleriyle bir anlaşma gerçekleştirebilirler. Buna karşın bazı durumlarda da ülkeler istememesine rağmen dünya çapında yatırım gerçekleştiren şirketlerin talebiyle bir değerlendirme gerçekleşebilir.

Derecelendirmeler hesaplanırken değerlendirmeyi yapan kuruluşlar genellikle ekonomik ve politik riskleri gözden geçirir. Ekonomik risk değerlendirmesi büyüme oranı (gayri safi yurtiçi hasıla – GSYH), işsizlik ve enflasyon oranlarıı, cari işlemler dengesi, kamu borçlanmaları ve gibi makro ekonomik göstergelere bakılarak yapılırken; politik riskler ise siyasi istikrar, ülke içi siyasi dengeler, iktidar tarafından izlenen dış politika ve benzeri kriterler göz önünde tutularak belirlenir. Kararlar alınırken Ekonomik Özgürlük Endeksi de göz önünde bulundurulur, bu endeks bağımsız bir kuruluş olması gereken merkez bankasının kararlarını alırken ne denli bağımsız olduğunu ölçer.

Kredi derecelendirme kuruluşları Türkiye’ye hangi notları verdi? 

Kredi derecelendirme kuruluşlarının kredi notu ölçekleri farklı harfler yardımıyla ifade ediliyor.

Tabloda sarı ile gösterilmiş alanlar, bu üç kuruluşun Türkiye için verdiği son notları gösteriyor. Buna ek olarak ise kredi notu görünümü negatif, durağan ve pozitif olarak belirleniyor.

Fitch mart ayında Türkiye’nin kredi notunu B’den B+’ya yükseltirken, not görünümünü de pozitif olarak belirlemişti. S&P ise mayıs ayında Türkiye’nin kredi notunu aynı şekilde B’den B+’ya yükseltirken, not görünümünü pozitif olarak korumuştu.

Türkiye ‘yatırım yapılabilir’ seviyesinin gerisinde

Üç ayrı uluslararası kuruluş Türkiye’nin kredi notunu artırsa da, kredi notu ölçümüne göre Türkiye hala yatırım yapılabilir ülke seviyesinde değil. Türkiye’nin bu seviyeye ulaşması için Fitch ve S&P’den 4, Moody’s’den ise 5 kademe not artırımı alması gerekiyor.