Mudanya Ateşkes Antlaşması Nedir?

Mudanya Ateşkes Antlaşması; Türk Kurtuluş Savaşı’nın Batı cephesinde süren Türk – Yunan savaşını sona erdiren bir mutabakattır. Yunanların, Büyük Taarruz’da aldıkları ağır yenilgi sonrası İtilaf Devletleri’nin arabuluculuğunu istemesi neticesinde TBMM ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması tarihi 11 Ekim 1922’dir.

3 Ekim 1922’de başlayan görüşmelerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni İsmet Paşa temsil etmiş ve yanında Refet Paşa ile Fevzi Paşa da hazır bulunmuşlardır. İngiltere, Fransa ve İtalya’nın katıldığı görüşmelere Yunan delegeler katılmamış ve süreci, Mudanya açıklarındaki bir Britanya gemisinde izlemişlerdir. Zaman zaman tansiyonun yükseldiği ve hatta Türk ordusunun yeni bir harekâta hazırlandığı görüşmeler, 11 Ekim 1922’de uzlaşmayla sonuçlanmıştır.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Nedenleri

11 Ekim 1922 yılında imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Büyük Taarruz sonucu mağlup olan Yunanların, İtilaf Devletleri’nin aracılığını istemesi.
• Fransa ve İtalya’nın İngiltere’yi yalnız bırakarak TBMM ile savaşa girmek istememeleri.
• Mustafa Kemal’in barıştan yana bir diplomasi izlemesi.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Maddeleri

Öne çıkan Mudanya Ateşkes Antlaşması maddeleri şunlardır:

• Türk – Yunan savaşı, antlaşma yürürlüğe girdiği an sona erecektir.
• Doğu Trakya Meriç Nehri’ne kadar boşaltılacak ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne teslim edilecektir.
• Barış yapılana kadar olası karışıklıkların önlenmesi adına Meriç’in sağ kıyısına İtilaf güçleri yerleştirilecektir.
• Doğu Trakya’nın Yunanlar tarafından boşaltılmasına başlanacak ve bu süreç 15 gün içinde tamamlanacaktır.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne devredilen yerlerin güvenliği için jandarma güçleri bölgeye gönderilecek ve sayısı 8000 olacaktır.
• Barış antlaşması yapılıncaya kadar TBMM, Doğu Trakya’ya asker geçirmeyecektir.
• TBMM güçleri barış konferansına kadar Çanakkale ve Kocaeli bölgesinde belirlenen bir çizgide bekleyeceklerdir.
• İtilaf Devletleri barış yapılana kadar, bulundukları yerlerde kalmaya devam edeceklerdir.
• Ateşkes antlaşması 15 Ekim gece yarısı yürürlüğe girecektir.

İmzalanan ateşkesi kabul etmek istemeyen Yunan hükümeti, beklediği desteği bulamayınca 14 Ekim’de şartları kabul etmek zorunda kalmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Doğu Trakya’yı teslim alması için Refet Paşa görevlendirilmiştir.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Sonuçları

• İtilaf Devletleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni siyasi olarak tanımışlardır.
• Doğu Trakya savaş yapılmadan TBMM kontrolü altına girmiştir. Bu durum da bize Mudanya Ateşkes Antlaşması ile savaş yapılmadan alınan yerler neresidir sorusunun cevabının Doğu Trakya olduğunu göstermektedir.
• İngiltere’de Loyd George hükümeti düşmüştür.
• İleride imzalanacak olan Lozan Barış Antlaşmaları için önemli bir zemin oluşturulmuştur.

Mudanya Ateşkes Antlaşması Önemi

Kurtuluş Savaşı’nı sona erdiren Mudanya Ateşkes Antlaşması önemi şu şekilde listelenebilir:

• İtilaf Devletleri tarafından TBMM’nin tanınıp muhatap alınması, artık Osmanlı Devleti’nin yok sayıldığını göstermektedir.
• Mondros Ateşkes Antlaşması geçerli bir belge olmaktan çıkmış ve Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Türk milleti egemenlik hakkını geri kazanmıştır.
• İleride kurulacak olan bağımsız Türkiye Cumhuriyeti’nin diplomatik alandaki ilk büyük adımı atılmıştır.
• Yunanların Megali İdea (Büyük Fikir) projesi ortadan kaldırılmıştır.